فرانسیس بیکن (Francis Bacon) (زاده ۲۲ ژانویه ۱۵۶۱ – مرگ ۹ آوریل ۱۶۲۶) فیلسوف، سیاستمدار، دانشمند، حقوقدان و نویسنده انگلیسی بود. بسیاری وی را محور اصلی تحول فکری در قرون وسطی می‌دانند تا جایی که او را از بانیان انقلاب علمی می‌شمارند و پایان سلطه کلیسا بر تفکر را به اندیشه‌های او نسبت می‌دهند.
فرانسیس بیکن دریک بیان تمثیلی اهل تحقیق را به سه گروه می‌داند:
مورچگان، عنکبوتان و زنبوران عسل.
برای تعمیم دادن به تمثیل بیکن و فراگیرتر کردن آن می‌توان گفت:
کسانی که محقق انگاشته می شوند ، چهار گروه‌اند:
گروه نخست، مورچگان‌اند که صرفاً به جمع آوری اطلاعات بسنده می‌کنند. مورچگان نه مواد خام بلکه مواد شایسته را گزینش و جمع آوری می کنند. گروه نخست… از محققان ، مانند مورچگان، البته اگر هنر گزینش مواد شایسته را داشته باشند، به جمع آوری اطلاعات می پردازند.. کتاب یا مقاله‌ی آنها صرفاً مجموعه‌ای از فیش‌ها و یادداشت‌های برگرفته از منابع و عاری از تحلیل، ترکیب و پردازش است.
گروه دوم، عنکبوتان‌اند که بدون جمع آوری اطلاعات ، به تحلیل و پردازش می‌پردازند. حاصل پردازش بدون برخورداری از مواد شایسته، چیزی جز یاوه سرایی و به تعبیر مرحوم زرین کوب ـ حرف مفت زدن نخواهد بود. «انّ أوهَنَ البیوتِ لَبیت العنکبوت»
گروه سوم که در طبقه بندی فرانسیس بیکن نیامده‌اند، مگس صفت‌ها می‌باشد. آنان بر سفره‌ی تحقیقات دیگران می‌نشینند و به سرقت و آلوده سازی تحقیق پژوهشگران می پردازند. «اما محقق را هیچ آفتی از این بدتر نیست که به سرقت کار دیگران عادت کند». سرقت در امر پژوهش، شکل‌های مختلف و عوامل گوناگونی دارد. همانطور که می‌دانید، سرقت از جهت اخلاق حرفه‌ای، نکوهیده و مذموم است؛ زیرا موجب پایمال شدن حقوق مادی و معنوی پژوهشگران می شود. این امر علاوه بر بُعد اخلاق پژوهشی، از جهت دیگری مخرب تر است و آن آلوده سازی تحقیق است. کسی که کتاب کامل دانشمندی را بدون تغییر به عنوان تحقیق پایان تحصیلات کارشناسی ارشد خود ارائه می کند، با کسی که همین کتاب را با تغییرات بی مبنا دگرگون می‌سازد و آن را به نام خود می‌خواند، در نکته ای مهم تفاوت دارد؛ زیرا دومی، علاوه بر سرقت، آلوده سازی نیز به بار می آورد.
از این رو، تمثیل به مگس، روشنگر است.
گروه چهارم ، زنبوران عسل‌اند که اولاً به جمع‌آوری مواد شایسته می‌پردازند. و ثانیاً با تجزیه و تحلیل، آنها را به عصاره‌ی علم تبدیل می‌کنند. تولید علم، مرهون اطلاعات شایسته و پردازش نظام مند آنهاست. می‌توان گفت: اطلاعات بدون پردازش، کور و عقیم است و پردازش بدون اطلاعات، تهی و یاوه است. پردازش، اطلاعات را معنادار می‌کند و اطلاعات، پردازش را بارور می‌سازد.
حالا بعد از خواندن این مطلب واقعاً من و شما جزء کدام گروه هستیم . مورچگان ـ عنکبوتان ـ مگسان یا زنبوران عسل !
(این نوشته زیبا، برگرفته از مطلبی است که آقای غلامرضا محمدی در کانال تلگرامی خود در مورد گفته‌های «فرانسیس بیکن» ارائه کرده است)
نویسنده: محمّد خیرخواه
منبع: کانال منابع آموزشی شطرنج