در این کتاب منحصراً رفتار انواع «پیاده‌ی رونده» تنها در مرحله‌ی وسط بازی مورد کنکاش قرار خواهد گرفت و درباره‌ی راهکارهای بازی انوع پیاده‌ی روندهای که ممکن است در مرحله‌ی وسط بازی ایجاد شوند، صحبت خواهیم کرد.
پیاده رونده
در واقع اگر سرنوشت بازی با حمله‌ی مستقیم به شاه، خطاهای تاکتیکی و یا تساوی توافقی قبلاً روشن نشده باشد، نوعی از «پیاده‌ی رونده» در آن ایجاد خواهد شد. این که چگونه باید با آن و یا در برابر آن بازی کرد، موضوع بسیار مهمی است که سرنوشت بازی را تعیین خواهد کرد.
در واقع دغدغه‌ی اصلی ایجاد شده پاسخ به این پرسش مهم است که آیا پیاده‌ی رونده می‌تواند پیشروی کند؟
طبیعی است رفتار پیاده‌های رونده در مراحل مختلف وسط بازی و آخربازی کاملاً متفاوت هستند و بدیهی است نقش این پیاده‌ها در آخربازی بیشتر است.
سم شنکلند کتاب خود را در دو بخش وسط بازی و آخر بازی تنظیم کرده که کتاب حاضر تنها ترجمه‌ی بخش نخست آن است. امیدوارم بخش آخر بازی کتاب را در آینده‌ی نزدیک بتوانم ترجمه و آماده انتشار نمایم.
خصوصیات استراتژیک انواع پیاده‌ی رونده بسته به آرایش قرارگیری سایر پیاده‌ها به طرز چشم گیری متفاوت خواهند بود.
به همین سبب در این کتاب انواع پیاده‌ی رونده به سه گروه اصلی تقسیم بندی شده است:
• پیاده‌های متصل رونده
• منفرد رونده
• روندهی حمایت شده
در هر فصل راهکارهای استراتژیک متعددی در شیوه‌ی بازی یا در برابر هر نوع پیاده‌ی رونده ارایه شده است
چکیده‌ی شش فصل آن به شرح زیر است:
1. بازی با پیاده‌های متصل رونده
• راهکار اول:
در مرحله‌ی وسط‌بازی اغلب یک پیاده‌ی روندهی تنها یا منفرد، خطری برای ترفیع ایجاد نمی‌کند اما رونده‌های متصل برخی مواقع می‌توانند به سمت خانه‌ی ترفیع فرار کنند. برای به‌دست آوردن پیاده‌های متصل رونده و یا حتی کمک به پیشروی آنها به‌سوی خانه‌ی ترفیع، اغلب سرمایه‌گذاری ماتریالی (به شکل قربانی) توجیه دارد.
• راهکار دوم:
معمولاً دارنده‌ی پیاده‌های روندهی متصل وقتی از ارزش آنها بهره‌مند خواهد شد که قبل از راندن آنها، ابتدا بتواند بازی حریف را تحت کنترل خود درآورد و این موضوع خیلی مهمی است. پیروزی شما تنها زمانی تضمین خواهد شد که بتوانید از تحقق اهداف حریف جلوگیری کنید.
• راهکار سوم:
بهترین حالت قرارگیری پیاده‌های روندهی متصل به شکل شانه‌به‌شانه است. اگر یک پیاده جلوتر از دیگری قرار گیرد، مسدودکردن آنها توسط حریف بسیار ساده‌تر خواهد شد. در حقیقت تا زمانیکه از حرکت هماهنگ پیاده‌های روندهی خویش مطمئن نشده‌اید باید آنها را در کنار یکدیگر و شانه‌به‌شانه نگه‌دارید.
2. استراتژی بازی در برابر پیاده‌های متصل رونده
• راهکار اول:
یکی از بهترین راه‌های مقابله با پیاده‌های متصل رونده مسدود کردن مسیر پیشروی آنها با حداقل امکانات موجود است. اگر این پیاده‌ها نتوانند حرکت کنند، تهدیدی محسوب نخواهند شد. اگر این پیاده‌ها به شکل شانه به شانه قرار نگیرند به سادگی می‌توان مسیر حرکت آنها را مسدود (بلوکه) کرد.
توصیه‌ی اول: وقتی پیاده‌های متصل رونده را بر روی یک مجموعه‌ی همرنگ خاص بلوکه می‌کنید، از دست دادن فیل همرنگ آن خانه‌ها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
توصیه‌ی دوم: اگر در هر مرحله از بازی کاملاً مطمئن شدید که پیاده‌های متصل رونده هرگز شانسی برای پیشروی ندارند، از آن لحظه به‌بعد عناصر تهدید آمیزی نخواهند بود. البته احتمال ایجاد چنین حالتی زیاد نیست و به ندرت اتفاق می‌افتد به ویژه اگر پیاده‌ها شانه به شانه‌ی یکدیگر نباشند و بتوان آنها را در یک مجموعه‌ی خانه‌های همرنگ مسدود کرد. متأسفانه مسدودکردن این نوع پیاده‌های رونده اغلب دشوار است به ویژه اگر در پوزیسیون‌های باز یا نیمه باز قرار داشته باشند.
• راهکار دوم:
زمانی که با پیاده‌های متصل روندهای روبه رو شدید که نمی توانید مسیر حرکت آنها را مسدود کنید، بهترین راهکار، ادامه‌ی بازی با همه‌ی امکانات در گوشه‌ی دیگری از صحنه‌ی نبرد است.
در ارایه قربانی کوتاهی نکنید و قبل از این که این پیاده‌ها شرایط شکست شما را فراهم آوردند، هر کاری لازم است انجام دهید تا حسابی گرد و خاک به پا کرده و در نهایت حریف را به زانو درآورید.
• راهکار اول:
اگر قصد ترفیع پیاده به وزیر را دارید، سوارهای شما باید آماده‌ی نبرد بر سر همه‌ی خانه‌هایی باشند که حریف در مسیر پیاده تا ترفیع، قصد مسدود کردن آنها را دارد.
• راهکار دوم:
اغلب بهترین راه پاکسازی و حذف مهره‌ی مسدودکننده در مقابل پیاده‌ی روندهای که در آستانه‌ی ترفیع است، ایجاد تهدید در جائی دیگر از صحنه‌ی نبرد است تا با این ترتیب سوارهای مدافع حریف را مشغول و سرگرم کار دیگری کنیم.
• راهکار سوم:
در نهایت شیوه‌ی پاکسازی مسیر حرکت پیاده‌ی رونده در جریان وسط‌بازی، بیشتر به سرگرم‌کردن سوارهای مسدودکننده مربوط می‌شود تا این‌که آنها را با فشار و اجبار از جای خود بیرون کنیم.
• راهکار چهارم:
حتی اگر مسیر پیاده‌ی روندهای که به عرض آخر خود نزدیک شده به‌خوبی مسدود شده باشد، تنها حضور او می‌تواند به طرز قابل توجهی چشم‌اندازهای حمله را تقویت کند.
4. استراتژی بازی در برابر پیاده‌ی روندهی منفرد
• راهکار اول:
وقتی در مرحله‌ی وسط بازی با پیاده‌ی روندهی منفرد روبه رو شدید، اگر هرچه زودتر و در فاصله‌ی بیشتری نسبت به خانه‌ی ترفیع، بتوانید مسیر حرکت آن را مسدود کنید، اوضاع و احوال شما بهتر خواهد بود. (توصیه‌ی کلاسیک آرون نیمزوویچ)
• راهکار دوم:
وقتی با تک پیاده‌ی رونده روبه رو هستیم که باید مسیر حرکت آن مسدود شود، هر چه ارزش مهره‌ی مسدودکننده پائین تر باشد، سعادتمند تریم. اگر این پیاده از نوع روندهی حمایت شده نباشد، برای مسدود کردن مسیر حرکت آن رُخ مهره‌ی بسیار مناسبی است چون از آن به بعد این پیاده نیاز به مراقبت و حمایت دائمی سوارهای حریف دارد.
• راهکار سوم:
اگر به مسدود نگه داشتن مسیر حرکت پیاده‌ی رونده نیاز دارید، بهترین اقدامی که می‌توانید انجام دهید، تعویض سوارها به شکلی است که توانائی حریف برای مبارزه بر سر خانه‌ی استقرار مهره‌ی مسدود کننده کاهش یابد.
• راهکار چهارم:
اگر کاملاً اطمینان دارید که شاه شما در امان خواهد ماند، حتی در مرحله‌ی وسط بازی نیز او می تواند نقش یک مهره‌ی مسدودکننده‌ی عالی را به‌خوبی ایفا نماید.
5. بازی با پیاده‌ی روندهی حمایت شده
• راهکار اول:
ارزش یک پیاده‌ی روندهی حمایت شده در مرحله‌ی آخر بازی بسیار بالاتر از مرحله‌ی وسط بازی است. اگر در وسط بازی دارای این نوع پیاده هستید تلاش برای ساده کردن وضعیت و ورود به مرحله‌ی آخربازی اغلب بهترین استراتژی خواهد بود.
بدین ترتیب بیشترین تلاشی که دارنده‌ی پیاده‌ی روندهی حمایت شده در مرحله‌ی وسط بازی باید از خود نشان دهد انتقال مطلوب بازی به مرحله‌ی آخربازی است. به‌همین ترتیب مهارت اصلی بازیکنی که دارنده‌ی این نوع پیاده است در اصل به مرحله‌ی آخر بازی مرتبط است که در فصل جداگانه درباره‌ی آن سخن خواهیم گفت.
• راهکار دوم:
زمانی که دارای پیاده‌ی روندهی حمایت‌شده هستید، اولویت تعویض با سوارهای سبک است. بهترین نقش آفرینی پیاده‌ی روندهی حمایت شده در آخر بازی رُخ و وزیر است و این نوع پیاده در آخر بازی سوارهای سبک، نقش بسیار کم رنگتری دارد. اگر در جریان بازی مجبور به حفظ سوار سبک خود هستید تلاش کنید نوع این سوار، مشابه سوار حریف باشد.
• راهکار سوم:
زمانی که در یک پوزیسیون بسته دارای پیاده‌ی روندهی حمایت‌شده هستید، معمولاً باز کردن بازی به نفع شماست.
6. استراتژی بازی در برابر پیاده‌ی روندهی حمایت‌شده
• راهکار اول:
اگر پیاده‌ی مدافع را با موفقیت تضعیف یا حذف کنید، پیاده‌ی روندهی حمایت‌شده تبدیل به یک پیاده‌ی روندهی منفرد خواهد شد.
قبلاً گفتیم و مشخص است که کنترل و مهار پیاده‌ی روندهی منفرد بسیار ساده‌تر از روندهی حمایت‌شده است.
• راهکار دوم:
معمولاً اسب بهترین مهره‌ی مسدود کننده در برابر پیاده‌ی روندهی حمایت شده است چون علاوه بر مهار پیاده‌ی رونده، پیاده یا پیاده‌های حامی او را نیز تهدید می‌کند. ضمناً می‌تواند پشتیبان اهرم‌های پیاده‌ای جانبی که ابزاری برای تضعیف و حذف پیاده‌ی حامی هستند نیز باشد.
در حقیقت مفهوم تأثیر بسیار زیاد اسب به‌عنوان مهره‌ی مسدود کننده‌ی این نوع پیاده بیشتر متأثر از امکان تضعیف پیاده (یا پیاده‌های) مدافع آن است.
• راهکار سوم:
وقتی با پیاده‌ی روندهی حمایت شده روبه رو هستید، بهتر است سوارهای سبک را در صحنه‌ی نبرد حفظ کرده و سوارهای سنگین را تعویض کنید نه برعکس آن.
منابع
به قلم: سوپراستاد بزرگ آمریکا سم شنکلند
تهیه و ترجمه: محمّد خیرخواه با همکاری استاد بزرگ پرهام مقصودلو
نویسنده مقاله: محمّد خیرخواه
تاریخ: ۱۶ اردیبهشت ۰۱
منبع: کانال منابع آموزشی شطرنج