مارک دورتسکی (1947-2016) یکی از بزرگترین مربیان شطرنج در دوران مدرن معاصر بود. او خود شاگرد ممتاز مدرسه‌ی شطرنج میخائیل باتوینیک بود و میراث بزرگی از کتاب‌ها و نشریات مختلف از خود به یادگار گذاشته است. در زمان درگذشت وی محتوای دو کتاب دست‌نویس، آماده‌ی انتشار بود که متأسفانه فرصت اتمام کار را پیدا نکرده بود اما شاگرد ممتاز او «آرتور یوسوپوف» این کار مهم را به سرانجام رسانده است.
استاد بزرگ آرتور یوسوپوف در پیش درآمد کتاب درباره محتوای آن چنین نوشته است:
«همیشه «حل تمرین» یکی از مهمترین اجزای جلسات آموزشی ما در کلاس‌های استاد گرانقدر مارک دورتسکی بود.
کلاس‌های منظم آموزشی من با او در سال 1975 آغاز شد و به خوبی به یاد دارم که هر هفته مجموعه‌ی جدیدی از پوزیسیون‌ها را برای حل مسئله دریافت می‌کردم. حل برخی از آنها بسیار دشوار بود و تلاش زیادی برای یافتن پاسخ نیاز داشت. سپس هر پاسخ (یا گاهی بررسی یک پاسخ احتمالی) با دقت بسیار تجزیه و تحلیل می‌شد.
تا آنجا که درک من یاری می‌دهد، چنین رویکردی این اجازه را به مربی می داد تا توانایی‌های شطرنجی مرا نسبتاً سریع بفهمد و کارآمدترین مسیر مطالعه و تمرین متمرکز و هدفمند بعدی را تنظیم و انتخاب نماید.
فرمت تهیه کتاب این را اجازه را نمی دهد تا بتوان به تمامی سؤالات هنرجو پاسخ‌های فردی داد، اما یادداشت‌ها و نظرات دورتسکی در کنار پاسخ‌ها به شما این امکان را می‌دهد تا تفاوت‌های ظریف میان سوژه‌های مختلف را بهتر درک کنید.
توصیه‌ی من برای استفاده از کتاب به شکل زیر است:
1) صفحه و مهره مربوط به هر مسئله را بچینید (البته فایل pgn کتاب هم در اختیار هست)
2) پاسخ‌های احتمالی خود را یادداشت کنید.
3) به دقت تمامی شاخه‌های هر پاسخ را از کتاب استخراج و بر روی صفحه مهره تجزیه و تحلیل کنید.
4) اگر احیاناً مسئله‌ای را نتوانستید حل کنید، موقتاً از روی آن گذشته و بعداً دوباره به سراغ آن برگردید.
5) اگر پاسخی که پیدا کردید نادرست بود، ناراحت نشوید، همین‌که برای حل مسئله تلاش می‌کنید عاملی برای پیشرفت بیشتر شما خواهد بود.
ناگفته نماند که این مسیر تمرین و مطالعه، تنها در قالب توصیه است و بازیکنان با تجربه قطعاً خود بهتر، مسیر یادگیری خویش را بلدند!
محتوای این کتاب مطالبی با کیفیت بسیار بالا برای تمرین در موضوعات مختلف، از آموزش «دید تاکتیکی» گرفته تا «تکنیک‌های تحقق برتری» در اختیار همکاران مربی من قرار خواهد داد.
مارک دورتسکی میراث شطرنجی بسیار غنی در قالب کتاب‌های مختلف از خود به یادگار گذاشته است. توصیه می‌شود برای آموزش و یادگیری هر یک از سوژه‌ها از این منابع غنی استفاد شود. با این ترتیب محتوای این کتاب ارزش افزوده‌ای بر مطالعات و تمرینات قبلی شما خواهد بود و به شما این امکان را می‌دهد تا مهارت‌ها و دانشی را که قبلاً کسب کرده‌اید تقویت کرده و امکانی برای آزمودن و سنجش آنها داشته باشید.
و احتمالاً مهمترین نکته‌ی محتوای کتاب که باید حتماً بدان اشاره کرد:
مارک دوورتسکی همواره قصد داشت کتابی تهیه کند که نه تنها پیچیدگی‌های مرموز شطرنج را آموزش دهد بلکه خواندن آن نیز برای شطرنج دوستان بسیار لذت‌بخش باشد.
بنابراین تلاش می‌کرد «شیرین ترین» نمونه‌ها را در کنار هم جمع آوری نماید.
امیدوارم این آخرین کتاب او نیز به این هدف دست یافته و خوانندگان با یافته‌های بسیار این مربی برجسته‌ی جهان آشنا شده و اوقات لذت بخشی را در کنار او و در جریان مطالعه داشته باشند.»
محتوای کتاب به ویژه به عنوان خوراک محتوای آموزشی مربیان گرامی و همچنین علاقمندانی که خود به صورت مستقل مطالعه و تمرین شطرنجی می‌کنند به جهت سنجش میزان یادگیری مهارت‌های مختلف و تعیین مسیر تمرین و آموزش بعدی بسیار مفید و کارآمد است.
منابع
نویسنده کتاب: استادبین‌المللی مارک دورتسکی
ناشر و سال انتشار: New in Chess, November 2019
سوژه‌ی کتاب: آزمون مهارت‌های مختلف شطرنجی و تعیین مسیر تمرین و مطالعه‌ی بعدی برای تنظیم یک برنامه‌ی هدفمند آموزشی و کارآمد.
نویسنده مقاله: محمّد خیرخواه
تاریخ: ۲ بهمن ۱۴۰۰
منبع: کانال منابع آموزشی شطرنج