به قلم داور بین المللی ” توماس دلیگا ” رئیس کمیته داوران شطرنج اروپا
امیدوارم اگر درباره موارد مسابقات حرفی می زنم باعث دلخوری کسی نشود.
گاهی اوقات تشخیص یک داور یا داوران “برجسته” ساده است.
همه ما از اشتباهات خود و دیگران درس می آموزیم و درنتیجه این موضوع نباید باعث شرمندگی کسی شود.
داوری در شطرنج
تنها شخصی که هرگز اشتباهی نمی کند کسی است که هرگز کاری را انجام نمی دهد.
وضعیت ساده ای رادرنظر بگیرید که درآن بازیکنی ادعای تکرار ۳ بار وضعیت را می کند.
معمولا در چنین مواقعی داور بر روی صحت ادعای بازیکن متمرکز می شود.
بنابراین او ساعت را (اگر بازیکن متوقف نکرده باشد) متوقف کرده، از مدعی کاغذ ثبت را درخواست کرده و شروع به بررسی وضعیت می کند.
برخی موارد ساده است؛ اما گاهی اوقات می تواند بسیار پیچیده باشد. زیرا وضعیت های یکسان ممکن است هر ۱۰ حرکت یک بار رخ دهد.
بنابراین ازآنجا که داور مطمئن به تکرارها نیست، بازی را از ابتدا می چیند.
این کار باتوجه به تعداد حرکات ممکن است زمان ببرد و درنهایت اگر ادعا صحیح باشد، داور بازی را مساوی اعلام می کند.
من معتقدم داور از اعلام وضعیت مساوی می تواند خوشحال باشد زیرا درغیراینصورت وضعیت پیچیده تر می شود.
شاید بپرسید:چرا؟
مگر نه این است که داور فقط ۲ دقیقه به زمان حریف اضافه کرده و دستور به ادامه بازی می دهد؟
اجازه دهید توضیح بدهم.
تصور کنید داور به مدت پنج دقیقه مشغول بررسی ادعا است درحالیکه هردو بازیکن نیز پشت میز نشسته اند.
این بدین معنی است که داور به بازیکنان پنج دقیقه وقت تفکر بیشتری داده است و این ممکن است دربعضی وضعیت ها سرنوشت ساز باشد. پس این روش صحیحی که باید باشد نیست.
قوانین شطرنج دراین باره می گوید:
ماده ۱۱-۱۱
* در هرموقعیتی که نیاز به بازسازی بازی باشد، ازجمله ادعاهای تساوی، هر دو بازیکن باید با داور همکاری کنند.*
و ماده ۱۱-۱۲ :
*برسی کردن سه بار تکرار وضعیت یا ادعای تساوی ۵۰ حرکت تحت نظارت داور، از وظایف بازیکنان است.*
هدفی که در باطن این قوانین نهفته است این است که جلوی نشستن بازیکنان بر سر میز و فکر کردن درباره وضعیت بازی ، هنگامی که داور مشغول بررسی ادعا است را بگیرد!
پس چرا داوران هنگام بررسی ادعای تساوی از سوی بازیکنان ، همچنان مرتکب این اشتباه می شوند؟
شاید ساده ترین پاسخ این باشد که چون این قوانین جدید هستند(۲۰۱۸) آنها اطلاعی از آن ندارند.اما تصور من این است که بیشتر آنها قوانین را می دانند، ولی متوجه نیستند که به چه منظوری تدوین شده اند.
روند صحیح بررسی چنین ادعاهایی چندان مشکل نیست؛
داور بایدپس از متوقف کردن ساعت هردوبازیکن را به یک میز شطرنج دیگر دعوت و از آنها بخواهد بازی را مجددا بازیابی کرده تا به وضعیت تکراری برسد.
این راهکار نه بخاطر تنبلی داورو یا ناتوانی او، بلکه به منظور به حداقل رساندن امکان تفکر بازیکنان از وضعیت موجود و حرکات بعدی لحاظ شده است.
از طرفی ، با این روش اتمام مراحل اجرای کار به دلیل کاهش اشتباهات احتمالی آسانتر، سریع تر و همچنین ایمن تر خواهد بود.
تفاوت یک داور نه خیلی خوب ، ویک داور خوب در این است که اولی قوانین را می داند ، و دومی علاوه برآن می فهمد که قوانین به چه منظوری تدوین شده اند.
برگرفته از مجله شطرنجی اتحادیه اروپا ECU
مترجم: مسعود شرافتی؛ داور بین المللی شطرنج