مقدمه
مارک دوروتسکی، که به عنوان یکی از بهترین مربیان شطرنج شناخته می‌شود، میراثی ارزشمند برای کمک به شطرنج‌بازان در بهبود تکنیک تمرین خود به ارمغان آورده است. کتاب‌های او منبع الهام و راهنمایی بزرگی برای هر شطرنج‌باز مشتاق هستند.
مارک دوروتسکی از پیش‌دبستانی با شطرنج آشنا شد، اما در آن زمان بیشتر به ریاضیات علاقه داشت و شطرنج برایش اولویت دوم بود. او از کلاس پنجم به صورت جدی‌تر به شطرنج پرداخت و به یک باشگاه محلی پیوست.
همانطور که معمولاً در مورد بازیکنان جوان شطرنج رخ می‌دهد، او علاقه‌مند به حملات بود و اغلب بدون در نظر گرفتن پیامدهای پوزیسیونی، دست به حمله می‌زد. با این حال، با پیشنهاد مربی‌اش، الکساندر روشال، او شروع به مطالعه کتاب معروف “سیستم من” نوشته نیمزوویچ کرد و همین نقطه آغاز تغییر در سبک بازی او بود. دوروتسکی تا سال 1975 که عنوان استاد بین‌المللی را کسب کرد، بازیکن فعال و بسیار قدرتمندی بود. او در سال 1973 قهرمان مسکو و در سال 1975 قهرمان ویک آن زی شد. در همین دوران، او با دیگر بازیکنان قدرتمند نیز همکاری می‌کرد و به آنها در تدارکات کمک می‌نمود. پس از آن، او بیشتر وقت خود را به مربیگری اختصاص داد و سرانجام تصمیم گرفت تماماً خود را وقف این حرفه کند.
کتاب‌های دوروتسکی سرشار از توصیه‌های عملی هستند که می‌توانند در طول بازی‌ها، جلسات آموزشی و تمرینات شما (برای ارتقاء سطح) مفید باشند. حجم اطلاعات موجود در کتاب‌های او بسیار زیاد است، اما در اینجا به چند ایده اصلی که همه ما می‌توانیم برای شروع به کار بگیریم، اشاره می‌کنیم:
درک شطرنج
پیش از پرداختن به جزئیات تئوری گشایش‌ها، لازم است درک عمیقی از وسط بازی و آخر بازی کسب کنید. این بدان معنا نیست که نباید به مرحله شروع بازی توجه کنید یا آن را کاملاً نادیده بگیرید. در واقع، خود دوروتسکی خاطرنشان کرد که در ابتدا درک مناسبی از بازی پیدا کرده بود، اما در شروع بازی با مشکل روبرو بود؛ که این در بیشتر مواقع یک ایراد محسوب می‌شود. با این حال، منظور این است که نباید تنها به حفظ شاخه‌های تئوریک محدود شوید. شما به یک رپرتوار گشایش خوب نیاز دارید، اما این رپرتوار به تنهایی شما را به یک وسط بازی قابل قبول نمی‌رساند. برای کسب برتری مقابل حریف، به درک خوبی از عناصر پوزیسیونی نیاز خواهید داشت.
محاسبه و تکنیک
برای اینکه به یک شطرنج‌باز قدرتمند تبدیل شوید، باید تمرینات زیادی را برای بهبود دید تاکتیکی و درک پوزیسیونی خود حل کنید.
دوروتسکی برای بهبود این جنبه‌ها در بازی خود تمرینات زیادی انجام داد و همین دو جنبه (محاسبه و تکنیک) از نقاط قوت اصلی او محسوب می‌شدند.
آمادگی جسمانی
دوروتسکی یقین داشت که برای تبدیل شدن به یک شطرنج‌باز خوب، فرد باید از نظر جسمی نیز در وضعیت مناسبی باشد.
بر اساس گفته وی، فعالیت بدنی “حکم مولد انرژی است، استقامت را افزایش داده و خستگی را کاهش می‌دهد.”
او حتی عمل به این نکته را در جلسات آموزشی که برای شاگردانش در نظر گرفته بود، گنجاند.
شخصیت شطرنجی
دوروتسکی نه تنها درک بسیار خوبی از بازی داشت، بلکه شخصیت شطرنجی قدرتمندی نیز از خود نشان می‌داد. او معتقد بود که اگر بازیکن خلاء شخصیتی داشته باشد، نمی‌تواند به سطح بالایی در شطرنج دست یابد.
برای توسعه شخصیت شطرنجی خود، باید بازی‌های زیادی را بررسی کنید و بازی‌های کلاسیک را مطالعه نمایید تا بتوانید الگوهای مهم را تشخیص داده و در زمان مناسب، با موفقیت از آنها استفاده کنید.
تمرین روانشناختی
شطرنج نه تنها روی صفحه، بلکه در سطح روانشناختی نیز بازی می‌شود. شما باید بدانید که چگونه برای یک بازی آماده شوید، چگونه با یک نتیجه بد کنار بیایید و توانایی تحمل موقعیت‌های پرفشار را داشته باشید. دوروتسکی اهمیت این موضوع را به خوبی درک می‌کرد و غالباً آن را در جلسات آموزشی با شاگردانش گنجانده بود.