مقدمه
معمولاً حمله و کسب پیروزی از موضوعات موردپسند بیشتر بازیکنان شطرنج است. اما موضوع مهارت دفاع حالت ویژه‌ای دارد. هیچ‌کس دوست ندارد در طول بازی تحت فشار بوده و بعد از تحمل رنج فراوان نتیجه بازی را واگذار کند. اگر بتوانید دفاع موثر و خوبی را به نمایش گذارید، قطعاً نتیجه بازی را می‌تواند به تساوی و یا حتی بُرد تبدیل کنید. در واقع نویسنده کتاب قصد دارد نوع تفکر بازیکنان نسبت به مهارت دفاع را تغییر داده و مثبت اندیشی درباره آن را افزایش دهد و تلاش می‌کند تا از بازی دفاعی لذت ببریم! در واقع چون اشتباه جزو لاینفک بازی شطرنج است بنابراین با بروز خطا نباید مأیوس شد و باید با اجرای دفاع مناسب و لذت‌بخش، به بازی ادامه داد.
کتاب با معرفی تکنیک‌های ساده و پایه مهارت دفاع و الگوهای دفاعی متعارف در شطرنج آغاز می‌شود. مثلاً یکی از نکاتی که در بخش اول کتاب به آن تاکید شده، حفظ خونسردی در جریان بازی و اجرای دفاع همراه با لذت است. آن‌قدر باید به این دفاع هوشمندانه و خونسرد ادامه دهید تا فشار بازی را به حریف منتقل کرده و در نهایت منتظر اشتباه او بوده و از آن نهایت بهره را ببرید.
یکی از شیوهای موثر برای تمرین مهارت دفاعی تمرین در برابر بازیکنان نیرومند و در وضعیت‌های مشکل است. تحلیل بعد از بازی به تقویت توان دفاعی کمک فراوان می‌کند. نکته بعدی و موثر مطالعه مفاهیم دفاع و حل تمرینات مختلف مرتبط با آنان است. تأکید کتاب روی همین دو مورد تقویت مهارت دفاعی بازیکنان است.
در جائی از مقدمه کتاب، کارستن مولر، اعتراف جالبی کرده که در نوع خود بسیار آموزنده است؛ او چنین نوشته: «راستش در ابتدا که با همکارم تصمیم به تهیه کتابی در مورد بهبود مهارت دفاعی و آزمودن آن گرفتم، به این موضوع فکر می‌کردم که خودم به چه میزان به خواندن چنین کتابی نیازمندم! و بی‌صبرانه منتظر پایان تهیه و تنظیم کتاب بودم تا بعد از آن اولین کسی باشم که کتاب را با اشتیاق مطالعه کنم.»
خواندن کتاب برای همه شطرنج دوستان مناسب و آموزنده است و در این مورد مناسب برای کلاس‌های آموزش مهارت دفاع در شطرنج است.
این کتاب در حقیقت کتاب شماره 3 از مجموعه 4 جلدی است که کارستن مولر با همکاران دیگر تهیه کرده است:
معرفی کتاب
موضوع جلد 1 و 2 و 3 و 4 این مجموعه به ترتیب:
1-تمرین دید تاکتیکی
2-تمرین حس و شهود پوزیسیونی
3-تمرین مهارت دفاعی
4- تمرین اصول پوزیسیونی
است. که هر جلد بعد از معرفی موضوعات پایه، تمرینات مختلف و بسیار جالبی را ارائه کرده است که با تمرکز بر آنان مهارتهای مورد نظر بهبود پیدا می‌کند و کاملاً جنبه آموزشی دارند. در ادامه هر چهار کتاب را ارائه می‌کنم.
از آنجائی که مطالب این چهار جلد کتاب فوق‌العاده مفید و سازمان یافته و البته مختصر و مفید است، بد نیست ترجمه این چهار کتاب نیز در دستور کار مترجمین شطرنجی خوب کشور قرار گیرد.
ضمناً با توجه به موضوع صحبت که «مهارت دفاع در شطرنج» است، جا دارد اشاره به ترجمه خوب کتاب وزین لوپولوگایفسکی و یاکوف دامسکی، با عنوان «هنر دفاع جانانه در شطرنج» یا همان
The art of defence in chess
که توسط دوست عزیزم «مهندس احسان محمد اسماعیل» در سال 1390 و توسط انتشارات فرزین ترجمه و منشر شده، نمایم. در این کتاب نیز به جنبه‌های مختلف فن دفاع با جزئیات کامل اشاره شده و مثالهای جالب و آموزنده در این موارد ارائه و تحلیل شده است.
منابع
نویسنده: محمّد خیرخواه
منبع: کانال منابع آموزشی شطرنج
نوشته: «کارستن مولر» و «مراین فون دلفت»
ناشر: Russell Enterprises از سری کتاب The ChessCafe puzzle Book
سال انتشار: 2010