مقدمه درباره ست های شطرنج
هزاران طرح ست شطرنج در جهان و جامعه بزرگی ازکلکسیون داران ست شطرنج وجود دارد.
اطلاعات بسیار زیادی در مورد انواع و طرح های مختلف ست های شطرنج در کتاب های شطرنج Chess.com موجود است.
امروز با نمایش پنج ست شطرنج تاریخی نگاهی به دنیای جمع آوری ست شطرنج خواهیم انداخت.
هر ست برجسته به دلیل ظاهر منحصر به فرد و نمادین خود و همچنین استفاده از آن در مسابقات تاریخی انتخاب شده است.
این طرح ها از جمله ست های شطرنج مورد علاقه کلکسیونرها نیز هستند.
در اینجا پنج طرح برتر شطرنج تاریخی آورده شده است:
ست مسابقات جهانی فیده
ست شطرنج قهرمانی جهان FIDE جدیدترین و متمایزترین ست در این لیست است – برخی این ست را دوست دارند در حالی که برخی دیگر آن را دوست ندارند.
هنوز هم برای خرید عمومی در دسترس است و توسط معمار دانیل ویل طراحی شده است.
این ست برای مسابقات شطرنج قهرمانی جهان فیده 2013 بین استاد بزرگ ویسواناتان آناند و استاد بزرگ مگنوس کارلسن طراحی شد و اولین بار در مسابقات کاندیداهای 2013 معرفی شد.
هنوز هم در رویدادهای سطح بالای فیده، از جمله کاندیدهای 2020 و احتمالاً مسابقات قهرمانی جهان 2021 استفاده می شود.
این یک طرح Staunton اصلاح شده با اسب های اصلی و منحصر به فرد است.
نمایه ی اسب های مجموعه FIDE WCC.
عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
بیشتر ست های شطرنج با طراحی اسب متمایز می شوند، زیرا مهره ای است که بیشترین پتانسیل را برای تغییرات طراحی می دهد.
این اسب بسیار متفاوت از هر اسب دیگری است، زیرا مشخصات منحصر به فردی دارد و چشم های کنده شده ندارد – در عوض، از برش ها و سایه ها برای ایجاد ظاهری موقر در چهره اسب استفاده می شود.
همچنین قابل توجه است زیرا از یک تکه چوب به جای دو تکه معمولی (یکی برای ساقه و سر، دیگری برای پایه) طراحی می شود.
نمای جلوی ست اسب FIDE WCC.
عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
پیاده های بلند، تاج بزرگ روی شاه ها، و دنباله های بلند روی فیل ها، وزیر و رخ ها این مجموعه را برای بازی بسیار دلپذیر کرده است.
با این حال، برخی از کلکسیونرها هستند که این ست را دوست ندارند (اگرچه می توان همین را برای هر طرحی در این لیست گفت)، زیرا آنها اسب را دوست ندارند – اگر اسب را دوست ندارید دوست داشتن یک ست شطرنج بسیار دشوار است!
در اینجا نمای کامل FIDE WCC در صفحه شطرنج رسمی است:
ستFIDE WCC عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
کاروانا (چپ) با کارلسن (راست) در WCC 2018 با استفاده از ست FIDE WCC
عکس: Mike Klein/Chess.com.
ست لردی
هر کسی که تا به حال یک ست مسابقات پلاستیکی USCF را داشته باشد یا خریداری کرده باشد، با طراحی Lardy آشنا خواهد بود.
این یک طراحی ساده شده استونتون است که برای بازی در مسابقات در نیمکره غربی بسیار محبوب است، اما توسط یک شرکت فرانسوی به نام Lardy ساخته شده است.
Lardy در سال 1890 در فرانسه تأسیس شد و تا زمان بسته شدن در سال 1992 ست های شطرنج و موارد دیگری را ساخت، اما تعداد زیادی از این ست های شطرنج Staunton را در دهه های 1950 و 1960 به ایالات متحده، انگلستان و سایر کشورها صادر کرد.
اسب لردی
عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
اسب (و همه مهره ها) به ملاک استاندارد در ایالات متحده تبدیل شده است و در بسیاری از مسابقات قهرمانی ایالات متحده و المپیاد نیس 1974 و سایر رویدادهای بین المللی مورد استفاده قرار گرفت.
شاه 3.75، طرح وزیر، اندازه گیری اسب ها، فیل ها و پیاده ها همه اندازه های استاندارد مسابقات شطرنج ایالات متحده هستند.
در اینجا نمای کاملی از مجموعه قدیمی لاردی لاکی مربوط به دهه 1970 که روی صفحه Drueke نمایش داده شده است:
مجموعه Vintage Lardy.
عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
ست شوروی
جامعه بسیار بزرگی از افراد وجود دارند که ست های شوروی و روسی را جمع آوری می کنند.
مجموعه تال از دهه 1940 تا 1970 مورد استفاده قرار گرفت و روی جلد کتاب زندگی و بازی های میخائیل تال اثر تال قرار گرفت.
پس از ست تال، چندین تکرار طراحی ست استاد بزرگ وجود داشت که تا سال 1990 تولید می شد. این مجموعه ها و موارد دیگر، همگی در مسابقات مختلف شوروی و روسیه و مسابقات بین المللی در طول تاریخ مورد استفاده قرار گرفته اند، اما نمادین ترین ست شوروی، ست Botvinnik-Flohr II است (همچنین به عنوان BFII شناخته می شود).
ست Botvinnik-Flohr II در حدود سال 1960. عکس: با تواضع از چاک گراو.
از نظر زیبایی شناختی،BFII به دلیل مشخصات اسب قو مانند خود، عدم وجود صلیب در بالای شاه (استاندارد برای اکثر مجموعه های شوروی)، و دنباله های باریک باریک از پایه های بزرگ روی شاه، وزیر و فیل شناخته شده است.
BFII به دلیل ظاهر، نادر بودن و اهمیت تاریخی اش، هدفی است که شوروی برای اکثر کلکسیونرهای ست شطرنج تعیین می کند.
این ست بیش از هر ست شوروی دیگری مورد استفاده قرار گرفت و در چندین تورنمنت بین المللی، مسابقات متعدد قهرمانی شوروی و المپیاد مسکو در سال 1956 به نمایش درآمد.
یک اسب سفید از ستBotvinnik-Flohr II.
عکس: با حسن نیت از چاک گراو.
به گفته کارشناس ست شطرنج شوروی و کلکسیونر محترم (چاک گراو (که ادمین بسیاری از گروه های شطرنج در فیس بوک، از جمله گروه Shakhmatnyye Kollektsionery: است، ست های شطرنج شوروی و روسیه و BFII در ابتدا در مسابقات لنینگراد در سال 1934 معرفی شد.
BFII ابتدا در مسابقات لنینگراد در سال 1934 معرفی شد و به نام استاد بزرگ میخائیل بوتوینیک و استاد بزرگ سالو فلور نامگذاری شد زیرا آن ها در مسابقات بین المللی مسکو در سال 1935 قبل از قهرمانان جهان مانند امانوئل لاسکر و خوزه رائول کاپابلانکا به مقام اول دست یافتند.
مجموعه ای BFII با کتاب مسابقات بین المللی مسکو در سال 1935. عکس: با تواضع از چاک گراو.
ست دوبرونیک
طرح دوبرونیک در ابتدا در المپیاد دوبرونیک 1950 معرفی شد و ست مورد علاقه استاد بزرگ بابی فیشر بود.
او در بسیاری از تصاویر و عکسها با ست دوبرونیک خود، از جمله روی جلد مجله زندگی خود، دیده می شود.
تنها 50 ست دوبرونیک در ابتدا ساخته شد (یکی از این ست ها برای مسابقه مجدد فیشرو استاد بزرگ بوریس اسپاسکی در سال 1992 استفاده شد)، و طرح دوم ست های دوبرونیک (همچنین به عنوان دوبرونیک II شناخته می شود) در دهه 1970 برای عموم عرضه شد.
چیزی که این ست را متمایز می کند، یکی از طراحی های اسب باورنکردنی و به یاد ماندنی است .
در اینجا نمونه ای از اسب اصلی دوبرونیک، حکاکی شده توسط نوج است:
یک اسب دوبرونیک، حکاکی شده توسط نوژ. عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
این ست به دلیل دوام بسیار بالا و این واقعیت که مهره ها صاف تر هستند و شفاف تر به نظر می رسند (که آن را به ستی عالی برای بازی تبدیل می کند) و مهم ترین بخش آن قسمت انتهایی است که با رنگ مخالف (گوی کوچک یا توپ در بالای آن) معروف است. ( فیل)
همچنین لازم به ذکر است که اکثر ست های دوبرونیک دارای صلیب در بالای کینگ نیستند.
بازتولید دوبرونیک توسط گابریل کاس.
عکس: با تواضع از عضو Chess.com goodknightmike.
ست های اصلی دوبرونیک بسیار کمیاب و ارزشمند هستند.
بازتولیدهای زیادی برای هر دو ورژن دوبرونیک ایجاد شده است، اما بسیاری از تولیدکنندگان ست شطرنج به طرز بدی اسب را اشتباه می گیرند و اغلب آن را شبیه اسب شاخدار می کنند.
به نظر اکثر کلکسیون داران ست دوبرونیک، بهترین تولیدات مجدد توسط نوج انجام می شود (یک شرکت خانوادگی مستقر در اسلوونی) .
بسیاری بر این باورند که بازتولید گابریل کاس گزینه خوب دیگری است و بازتولید قلعه Staunton در سال 1950 دوبرونیک (تصویر زیر) نیز یک بازتولید قوی است.
نمای کامل بازتولید سال 1950 دوبرونیک توسط قلعه Staunton
عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
ست های ژاک
ست های ژاک، جواهری برای اکثر کلکسیون داران ست شطرنج است.
طراحی این ست های شطرنج، از طرح های استاندارد مسابقات است و طرح Staunton تقریباً اساس تمام ست های مسابقات امروزی است.
قبل از معرفی ست های ژاک، انواع مختلفی از ست های شطرنج در مسابقات جدی و محیط های باشگاهی استفاده می شد.
طرح هایی مانند سنت جورج و ست های سلطنتی تا قبل از سال 1849 بسیار محبوب بودند و احتمالاً طراحی آنها سخت بود.
مجموعه Jaques در حدود سال 1856. عکس: Colin Stapczynski/Chess.com
طرح Staunton توسط Nathaniel Cooke طراحی شد و توسط استاد مشهور انگلیسی هاوارد Staunton تایید شد.
ست ها توسط Jaques of London ساخته شده اند که هنوز هم ست های خود را می سازند.
ست های اصلی ژاک دارای مهر ژاک لندن بر روی پایه شاه هستند و یک مهر در بالای مهره اسب و رخ شطرنج می زنند تا اسب شاه یا رخ شاه را متمایز کند (این برای نشانه گذاری اشکال قدیمی تر شطرنج است.)
ست های آبی دارای یک اسب و یک رخ برای هر طرف هستند. عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
انواع مختلفی از ست های ژاک وجود دارد و کتاب های متعددی برای دسته بندی سبک های مختلف ژاک ایجاد شده است.
ست های اصلی ژاک عمدتاً بر اساس سبک اسب متمایز می شوند، و عموماً به نام قوی ترین بازیکن آن زمان نامگذاری می شوند (به عنوان مثال، اسب مورفی در سال 1851 ساخته شد، با اسب اندرسن در سال 1855 و غیره).
یک اسب آندرسن.
عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
ست های ژاک به ست شطرنج استاندارد برای باشگاه ها، مسابقات و توررنمنت های جدی تبدیل شد و در چندین مسابقه قهرمانی جهان (از جمله مسابقه قهرمانی جهانی فیشر-اسپاسکی 1972) استفاده شد.
این ست ها امروزه توسط بسیاری از شرکت ها از جمله House of Staunton باز تولید می شوند.
ست های اصلی Jaques به دلیل کمیاب بودن، قدمت و ارزش تاریخی بسیار گران هستند.
یک شاه ژاک با مهر ژاک لندن روی پایه.
عکس: کالین استاپچینسکی/Chess.com.
امیدوارم از نگاهی کوتاه به این طرح های شطرنج تاریخی و دنیای ست های شطرنج لذت برده باشید.
کدام یک از این ست ها مورد علاقه شماست؟
آیا ست مورد علاقه ای دارید که در این لیست قرار نگرفته باشد؟