- مقدمه
- آینده نوجوانان برتر در شطرنج
- اوج و فرود عملکرد نوجوانان برتر
- پیشبینی ریتینگ برای نوابغ جوان کنونی
- آرجون اریگایسی
- گوکش دی
- علیرضا فیروزجا
- روششناسی تحقیق
مقدمه
به غیر از مسابقه قهرمانی جهان، کمتر چیزی در دنیای شطرنج به اندازه ظهور یک پدیده جوان، هیجانانگیز است. از سال 1956، زمانی که «بازی قرن» بابی فیشر 13 ساله، در سراسر جهان منتشر شد و افسانهای را آغاز کرد که تا به امروز ادامه دارد، تا سال 2021 که علیرضا فیروزجا 18 ساله سریعتر از هر بازیکنی به ریتینگ 2800 رسید، استادان جوان همیشه موتور محرکه جذب مردم به شطرنج بودهاند.
این پدیده را اخیراً در چهل و چهارمین المپیاد شطرنج فیده به وضوح دیدیم. **گوکش دی** 16 ساله، 8 بازی متوالی را با پیروزی پشت سر گذاشت، از جمله پیروزی درخشان مقابل **فابیانو کاروانا**، مدعی سابق قهرمانی جهان. **آرجون اریگایسی** 18 ساله بدون شکست باقی ماند و بر **لینیر دومینگز** (ریتینگ 2754) غلبه کرد و 20 واحد به ریتینگ خود افزود. همچنین، تیم ازبکستان به رهبری **نودیربک عبدالساتوروف** 17 ساله، مدال طلای المپیاد را کسب کرد.
آینده نوجوانان برتر در شطرنج
سوال اینجاست: بهترین نوجوانان امروز در چند سال آینده به کجا خواهند رسید؟ **فیروزجا، گوکش، اریگایسی، عبدالساتوروف** و سایر استعدادهای جوان تا کجا پیشرفت خواهند کرد؟ برای یافتن پاسخ، آمارهای زیر را بررسی کنید! این تحلیلها توسط ChessGoals.com، پروژه بهبود شطرنج که به بازیکنان در رسیدن به اهداف ریتینگیشان کمک میکند، ارائه شده است.
تحلیلهای کلی
پیشبینی برای نوابغ جوان کنونی
روششناسی تحقیق

نتیجهگیری
تحلیلهای کلی: نوجوانان برتر چگونه پیشرفت میکنند؟
بهترین نوجوانان معمولاً حدود دو سال سریعتر از یک نوجوان با استعداد معمولی پیشرفت میکنند. به عنوان مثال، میانگین بازیکنان در لیست ما تا سن 13 سالگی به ریتینگ 2300 میرسند، اما 10 درصد برتر تا سن 11 سالگی به این ریتینگ دست پیدا میکنند. همچنین، آستانه 2500 برای تبدیل شدن به استاد بزرگ، به طور متوسط تا سن 16 سالگی حاصل میشود، اما برای 10 درصد برتر، این سن 14 سالگی است.

این نمودار، تعدادی از بهترین بازیکنان حال حاضر را برای مقایسه اضافه میکند. میبینیم که عملکرد **مگنوس کارلسن** فوقالعاده چشمگیر است. او در سن 13 سالگی به جمع 10 درصد برتر رسید و در سن 17 سالگی، به اوج برتری در میان نوجوانان دست یافت. **فابیانو کاروانا** نیز پیشرفت چشمگیری داشته و در سن 15 سالگی از صدک 10 عبور کرده و هرگز به عقب نگاه نکرده است. **هیکارو ناکامورا**، شطرنجباز محبوب، به این سرعت شروع نکرد، اما در سن 17 سالگی، تقریباً مسیر 10 درصد برتر را دنبال کرد.
اوج و فرود عملکرد نوجوانان برتر
در تحلیل بازیکنانی که ریتینگ آنها بین 400 تا 2400 بوده است، ریتینگ کنونی یک بازیکن بهترین پیشبینیکننده تعداد امتیازاتی است که ممکن است در یک سال به دست آورند. حتی این عامل از زمان صرف شده برای شطرنج یا سن یک بازیکن نیز مهمتر است. این نمودار پراکندگی، ریتینگ بازیکن را در محور x و میزان افزایش امتیاز در آن سال را در محور y نشان میدهد.

پیشبینی ریتینگ برای نوابغ جوان کنونی
یکی از کاربردهای عملی نمودار بالا این است که میتوانیم تنها با چند مرحله از ریتینگهای گذشته بازیکن، تخمین مناسبی از چگونگی پیشرفت او به دست آوریم. این فرآیند شامل یافتن بازیکنانی با ریتینگ مشابه در همان سنین و برونیابی از آنجا است.
با در نظر گرفتن این نکته، بیایید سه نوجوان برتر از 20 بازیکن برتر ریتینگ زنده (در تاریخ 31 آگوست 2022) را با جزئیات بررسی کنیم و سپس به پیشبینی ریتینگ برای نفرات چهارم تا دهم بپردازیم. در اینجا بهترین بازیکنان جوان آمدهاند:
- علیرضا فیروزجا (۲۷۷۸ کلاسیک)
- آرجون اریگایسی (2728)
- گوکش دی (2726)
- نودربک عبدالساتوروف (2713)
- وینسنت کیمر (2693)
- هانس نیمن (2688)
- پراگناناندا آر (2685)
- آندری اسیپنکو (2678)

- نیهال سارین (2677)
- شانت سرکیسیان (2661)
در اینجا نحوه مقایسه سه نفر برتر با نوجوانان برجسته قبلی آمده است:

گوکش با سرعت پیشرفت فوقالعاده **علیرضا فیروزجا** مطابقت دارد. **اریگایسی** شروع کندی داشت، اما موفقیت اخیر او در چهل و چهارمین المپیاد شطرنج فیده 2022 او را در صدک بالای 10 قرار داده است.
اکنون زمان آن رسیده است که این بازیکنان را با مشابهترین بازیکنان قبلی خود مقایسه کنیم. برای تعیین نزدیکترین مقایسهها، بازیکنان گذشته را با نزدیکترین ریتینگ در هر سن، از پنج سال قبل تا سن کنونی ارزیابی کردم. سن کنونی بیشترین وزن را دارد و هر سال قبل وزن کمتری در فرمول برای یافتن بازیکنان قابل مقایسه دارد. سپس از پنج بازیکن مشابه برای پیشبینی ریتینگ کنونی جوانان در سن 25 سالگی استفاده میشود.
آرجون اریگایسی
در حال حاضر ریتینگ 2728 در سن 18 سالگی. پیشبینی ریتینگ: 2764 در سن 25 سالگی.

شبیهترین بازیکنان جوان به اریگایسی عبارتند از:
- ماکسیم واشیه لاگراو
- پنتالا هاریکریشنا
- وانگ هائو
- تیمور رجبوف
- ایان نپومنیاچی
این بازیکنان در طول شش سال آینده به طور میانگین 36 امتیاز یا حدود شش امتیاز در سال به دست آوردند. آنها همچنین به طور متوسط در حدود سن 24 سالگی به ریتینگ ثابتی رسیدند. بر اساس ریتینگ زنده اریگایسی 2726 در سن 18 سالگی و مسیر گذشته، امتیاز پیشبینی شده وی در سن 25 سالگی 2764 است.
گوکش دی
در حال حاضر ریتینگ 2726 در سن 16 سالگی. پیشبینی ریتینگ: 2780 در سن 25 سالگی.

قابل مقایسهترین بازیکنان جوان به گوکش از مجموعه دادهها عبارتند از:
- مگنوس کارلسن
- سرگئی کاریاکین
- آنیش گیری
- وسلی سو
- تیمور رجبوف
این بازیکنان بین سنین 16 تا 25 سال 54 امتیاز به دست آوردند. چهار نفر از این پنج بازیکن در مقطعی از دوران حرفهای خود ریتینگ 2800 را کسب کردهاند، همانطور که نفر ششم لیست، **فابیانو کاروانا** (اوج ریتینگ 2851) نیز این کار را کرده است. رسیدن گوکش به جمع سه نفر برتر جهان یا حتی مدعی قهرمانی جهان، اصلاً تعجبآور نخواهد بود.
علیرضا فیروزجا
در حال حاضر ریتینگ 2778 در سن 19 سالگی. پیشبینی ریتینگ: 2829 در سن 25 سالگی.

درباره فیروزجا چه میتوان گفت؟ او دنیای شطرنج را به لرزه درآورده و اخیراً در سن 18 سالگی ریتینگ بیش از 2800 را کسب کرد. قابل مقایسهترین بازیکنان او در همان منطقه بازی گوکش هستند، اما سرعت پیشرفت فیروزجا از همه آنها به جز کارلسن بیشتر است.
- کارلسن
- گیری
- فابیانو کاروانا
- کاریاکین
- رجبوف
در دو سال آینده، ما باید شاهد صعود فیروزجا به ریتینگ ثابت 2800+ باشیم و انتظار میرود تا سن 25 سالگی به 2829 برسد. او احتمالاً در دهه آینده در بین سه بازیکن برتر جهان خواهد بود. با توجه به ریتینگ بالای فیروزجا، کسب امتیاز بیشتر برای او دشوارتر از سایر نوجوانان است و با این حال انتظار داریم که او در سالهای آینده چند امتیاز بیشتر از اریگایسی کسب کند.
لیست کامل نوجوانان
در اینجا پیشبینیهای باقیمانده در سن 25 سالگی برای 10 نوجوان برتر فعلی آورده شده است:
- عبدالساتوروف (2713) ← 2787

- کیمر (2693) ← 2757
- نیمن (2688) ← 2729
- پراگناناندا (2685) ← 2777
- اسیپنکو (2678) ← 2725
- نیهال (2677) ← 2761
- سرکیسیان (2661) ← 2684
روششناسی تحقیق
برای این پروژه، من همه بازیکنان را از لیست 20 ریتینگ برتر نوجوانان فیده در ژانویه که بین سالهای 1981 تا 1996 متولد شدهاند، انتخاب کردم. سپس، ریتینگ سالانه هر بازیکن بین 9 تا 25 سال را ثبت کرده و تمام ریتینگهای فیده بیش از 2000 را در نظر گرفتم. مجموعه دادههای نهایی شامل 108 بازیکن و 1420 امتیاز است. در اینجا تصویری جزئی از دادهها آمده است:

نتیجهگیری
بر اساس دادهها، من انتظار دارم که فیروزجا در بین دو یا سه بازیکن برتر جهان با ریتینگی در حدود 2830 قرار گیرد. گوکش، پراگناناندا و عبدالساتوروف میتوانند تا سن 25 سالگی در بین پنج بازیکن برتر قرار بگیرند، در حالی که نیهال و احتمالاً کیمر به نظر میرسد آماده پیوستن به جمع 10 نفر برتر هستند.
عالی بود