از یک فرد بزرگسال معمولی بپرسید که آیا شطرنج جذاب است یا خیر؛ احتمالاً پاسخ میدهد: “به هیچ وجه!” اما از یک کودک معمولی بپرسید، و شرط میبندم که پاسخ متفاوتی خواهید شنید: “شطرنج خیلی جذاب است!” به نظر میرسد که کودکان اهمیتی نمیدهند که شطرنج از نظر برخی افراد، “پیچیده” یا “خاص” تلقی میشود.
باور نمیکنید؟ یک آزمایش انجام دهید. دو دست شطرنج را در اتاق بازی یا هر فضای مرکزی دیگری که کودکان در آن حضور دارند قرار دهید و آنجا را ترک کنید. خواهید دید که چه اتفاقی میافتد. تجربه من این است که کودکان به سمت صفحهها جذب میشوند. آنها عاشق بازی هستند.

من و همسرم در یک تورنمنت شطرنج با یکدیگر آشنا شدیم و شطرنج همیشه بخشی جداییناپذیر از زندگی ما بوده است. وقتی اولین فرزندمان به دنیا آمد، تصمیم گرفتم خیلی زود به او شطرنج آموزش دهم.
کنجکاو بودم که او چگونه به این بازی واکنش نشان میدهد. متوجه شدم که با شیوه معرفی بازی به پسرم، میتوانیم شطرنج را برایش جذاب کنیم. آرامآرام پیش رفتم و فهمیدم که وظیفه من است که شطرنج را برای او لذتبخش کنم!
او به سرعت بازی را فرا گرفت و ما اوقات بسیار خوشی داشتیم. به زودی دوستانش نیز خواستار یادگیری شدند و والدین دیگر از ما درخواست کردند تا به فرزندانشان آموزش دهیم. من روی اصلاح و بهبود تکنیکهای آموزشی خود کار کردم تا برای کودکان در هر سنی قابل استفاده باشد.

من به مهدکودک مدرسه فرزندانم مراجعه کردم و روی یافتن راههایی برای آموزش شطرنج به کودکان دو و سه ساله کار کردم. بیشتر کودکان درسها را دوست داشتند، اما یک پسر کوچک در ابتدا هیچ علاقهای نشان نمیداد. در حال آموزش حرکت رخ به او بودم. او فقط مرا تماشا میکرد و از حرکت دادن مهره خودداری میکرد.
خب، چگونه شطرنج را برای این پسر جذاب کردم؟ من کسی نیستم که به راحتی تسلیم شوم.
به این فکر کردم که پسرم در دو سالگی بیشتر از چه چیزی لذت میبرد. قطار! از او پرسیدم که آیا قطار توماس را دوست دارد و چشمانش روشن شد. “بله، من توماس و پرسی را دوست دارم و…” خلاصه، در مورد انواع قطارها با هم صحبت کردیم. من خیلی خوشحال بودم که همه آنها را میشناختم.

به او گفتم: “میدانی، مهره رخ مثل قطار روی صفحه شطرنج حرکت میکند!” حالا دیگر او علاقه نشان میداد. در واقع، برای پایان دادن به درس مشکل داشتم. او میخواست همه مهرههای روی صفحه را جابهجا کند (و در داستان قطار توماس، برای هر کدام از مهرهها نامی انتخاب میکرد).
همیشه وظیفه یک معلم است که هر موضوعی را سرگرمکننده و جذاب کند. شطرنج نیز تفاوتی ندارد. تا زمانی که با سرعت و سطح مناسب برای کودک روبروی خود آموزش دهید و همه چیز را سرگرمکننده نگه دارید، کودک شما شطرنج را دوست خواهد داشت و از مزایایی که این بازی ارائه میدهد، بهرهمند خواهد شد.

لورا شرمن کتاب «شطرنج برای کودکان» (Chess Is Child’s Play) را با همکاری بیل کیلپاتریک نوشت. این کتاب به هر پدر و مادری، با هر سطح مهارت شطرنج، میآموزد که چگونه بازی شطرنج را به هر کودکی، در هر سنی، آموزش دهند. این کتاب در آوریل ۲۰۱۲ منتشر شد.