کریل شوچنکو، استادبزرگ ۲۲ ساله، به دلیل تقلب در شطرنج آنلاین و استفاده از موبایل حین مسابقه، عنوان استادبزرگی خود را از دست داد و برای ۳ سال از مسابقات فیده محروم شد. این چهارمین مورد در تاریخ شطرنج است که یک استادبزرگ عنوان خود را از دست می‌دهد.
شوک بزرگ در دنیای شطرنج: فیده عنوان استادبزرگ کریل شوچنکو را پس گرفت و محرومیت ۳ ساله او را تأیید کرد
کریل شوچنکو (Kirill Shevchenko)، استادبزرگ ۲۲ ساله، به چهارمین بازیکن در تاریخ شطرنج تبدیل شده که عنوان استادبزرگی خود را از دست می‌دهد. این تصمیم تاریخی توسط کمیسیون اخلاق و انضباطی فیده (FIDE Ethics and Disciplinary Commission) پس از رد درخواست تجدیدنظر شوچنکو در یکی از پرحاشیه‌ترین پرونده‌های تقلب در شطرنج آنلاین اتخاذ شد.
تصمیم نهایی فیده
کمیسیون تجدیدنظر فیده در تاریخ ۲۸ اوت (۶ شهریور ۱۴۰۴) تصمیم نهایی خود را اعلام کرد که بر اساس آن:
- عنوان استادبزرگی شوچنکو به طور کامل لغو شد
- محرومیت ۳ ساله از مسابقات فیده تأیید شد (تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۶ – ۲۶ مهر ۱۴۰۵)
- یک سال محرومیت تعلیقی اضافه تا سال ۲۰۲۷
این تصمیم در واقع حکم اولیه صادر شده در مارس ۲۰۲۵ را تقویت کرد که همان محرومیت را اعمال کرده اما عنوان استادبزرگی را حفظ کرده بود.
جزئیات پرونده تقلب
تقلب در شطرنج آنلاین شوچنکو به مسابقات قهرمانی تیمی اسپانیا در ملیلۀ اسپانیا در تاریخ ۱۴ اکتبر ۲۰۲۴ (۲۲ مهر ۱۴۰۳) بازمی‌گردد. در این رویداد:
- فرانسیسکو واله‌خو پونز (Francisco Vallejo Pons)، حریف شوچنکو، به داور شکایت کرد که او زمان زیادی دور از صفحه است
- باسم امین (Bassem Amin)، حریف دور اول، نیز قبلاً نگرانی‌های خود را ابراز کرده بود
- داوران دو موبایل مخفی شده در سرویس بهداشتی خصوصی پیدا کردند
- همراه موبایل یادداشتی دست‌نویس وجود داشت: “دست نزنید! این موبایل برای مهمانی است که شب پاسخ می‌دهد”
اعتراف شوچنکو
شوچنکو تنها چند روز پس از حادثه به استفاده از موبایل برای دسترسی به Lichess در طول بازی مقابل واله‌خو اعتراف کرد و در نامه‌ای به مقامات فیده نوشت:
“با عمیق‌ترین تأسف، باید اعتراف کنم که این کار را انجام دادم”
استدلال‌های دو طرف
از سوی فیده:
- کمیسیون بازی منصفانه فیده استدلال کرد که این پرونده نباید صرفاً به عنوان “تلاش برای تقلب” طبقه‌بندی شود
- طبق ماده ۱۱.۷ (e) آیین‌نامه اخلاق فیده، “در اختیار داشتن دستگاه الکترونیکی که به عنوان منبع اطلاعات در طول بازی استفاده می‌شود” کافی است
- وضعیت او به عنوان بازیکن برتر ۱۰۰ دنیا و “سفیر بازی” مورد توجه قرار گرفت
- لغو عنوان به عنوان بازدارنده ضروری تلقی شد
از سوی شوچنکو:
- وکلای او استدلال کردند که مجازات بیش از حد سنگین است و درخواست کاهش محرومیت به ۱۲ ماه را داشتند
- ادعا کردند که این پرونده شامل “تلاش” بوده و استفاده ثابت‌شده از موتور نیست
- عوامل کاهنده از عوامل تشدیدکننده بیشتر بوده‌اند
- شوچنکو تحت “فشار روانی شدید” قرار داشت و “تهدیدات جانی معتبر” دریافت کرده بود
تصمیم تاریخی
کمیسیون تجدیدنظر تمامی استدلال‌های شوچنکو را رد کرد و تأکید کرد که تفاوت بین “تقلب” و “تلاش برای تقلب” در این پرونده بی‌ربط است، چرا که او چندین بار به استفاده از موبایل اعتراف کرده است.
پیامدهای تصمیم
- شوچنکو تا سال ۲۰۲۶ نمی‌تواند در هیچ مسابقه فیده‌ای شرکت کند
- او نمی‌تواند در هیچ رویداد فیده در هیچ سمتی حضور داشته باشد
- اجازه دارد به عنوان مربی خصوصی شطرنج یا مربی از راه دور کار کند تا درآمدی کسب نماید
واکنش مقامات فیده
دانا ریزنیس (Dana Reizniece)، معاون هیئت مدیره فیده، در بیانیه‌ای گفت:
“فیده پرونده‌های تقلب در میان بازیکنان برتر را با حداکثر جدیت پیگیری می‌کند. ما سخت در حال کار بر روی پیشگیری و تحریم‌های سریع و مناسب هستیم. اطمینان از بازی منصفانه غیرقابل مذاکره است – برای اعتبار و آیندۀ ورزش ما ضروری است”
امکان تجدیدنظر
این رأی تا ۲۱ روز دیگر قابل تجدیدنظر در دادگاه داوری ورزش (CAS) است.
سوال از خوانندگان
به نظر شما این تصمیم فیده در مورد تقلب در شطرنج آنلاین عادلانه بود؟ آیا محرومیت ۳ ساله و لغو عنوان استادبزرگی برای چنین موردی کافی است یا باید سخت‌گیرانه‌تر برخورد شود؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.