پنجمین دوره مسابقات شطرنج بین‌قاره‌ای آنلاین زندانیان با رکورد بی‌سابقه 135 تیم از 57 کشور در حال برگزاری است. این رویداد که بخشی از برنامه “شطرنج برای آزادی” فیده است، از 14 تا 16 اکتبر (22 تا 24 مهر) ادامه دارد.
رکورد جدید در مسابقات شطرنج بین‌قاره‌ای آنلاین زندانیان
پنجمین دوره مسابقات شطرنج بین‌قاره‌ای آنلاین زندانیان (FIDE Intercontinental Online Chess Championship for Prisoners) با ثبت رکوردی بی‌سابقه در حال برگزاری است. این رویداد که از 14 تا 16 اکتبر 2025 (22 تا 24 مهر 1404) ادامه دارد، شاهد حضور 135 تیم از 57 کشور مختلف است.
رشد چشمگیر یک ابتکار جهانی
- این برنامه که با یک طرح کوچک شطرنج در زندان شیکاگو آغاز شد، اکنون به یک جنبش جهانی تبدیل شده است
- اولین برنامه شطرنج برای زندانیان در سال 2012 توسط اداره کلانتری کوک کانتی در شیکاگو راه‌اندازی شد
- از سال 2021، فیده (FIDE) و اداره کلانتری کوک کانتی در برنامه “شطرنج برای آزادی” (Chess for Freedom) همکاری می‌کنند
ساختار مسابقات شطرنج
- مرحله گروهی: 14 اکتبر (22 مهر)
- مرحله قهرمانی: 15 اکتبر (23 مهر)
- فینال: 16 اکتبر (24 مهر)
آمار قابل توجه شرکت‌کنندگان
- 89 تیم در بخش آزاد (Open)
- 26 تیم در بخش بانوان (Women’s)
- 20 تیم در بخش جوانان (Youth)
کشورهای تازه‌وارد
چندین کشور برای اولین بار در این مسابقات شطرنج حضور دارند:
- اسواتینی (Eswatini)
- گویان (Guyana)
- لسوتو (Lesotho)
- لهستان (Poland)
- آروبا (Aruba)
- سنت کیتس و نویس (St. Kitts and Nevis)
فرمت بازی
- هر تیم شامل 4 بازیکن است
- بازی‌ها به صورت کامل آنلاین برگزار می‌شوند
- زمان هر بازیکن: 10 دقیقه + 5 ثانیه افزایش از حرکت اول
پیام رئیس فیده
آرکادی دورکوویچ (Arkady Dvorkovich)، رئیس فیده، در پیام خود به شرکت‌کنندگان گفت:
“همه ما در زندگی اشتباه می‌کنیم. اما تا زمانی که زنده هستیم، فرصت داریم از آنها یاد بگیریم و آنها را اصلاح کنیم. تغییر کردن شجاعت زیادی می‌خواهد و به همین دلیل می‌خواهم از طرف تمام جامعه شطرنج به گرمی از شما استقبال کنم و برای شرکت در این رویداد از شما تشکر کنم.”
تأثیرات مثبت شطرنج در زندان‌ها
دینا ریزنیس (Dana Reizniece)، مدیر عامل و معاون رئیس هیئت مدیره فیده، درباره دلایل مشارکت در این پروژه توضیح داد:
“شطرنج به ما تمرکز، تاب‌آوری و ثبات را می‌آموزد. ذهن را تیز می‌کند و به ما اجازه می‌دهد انرژی را به روشی سازنده هدایت کنیم. شطرنج همچنین امید می‌بخشد. امید به اینکه رشد ممکن است، امید به اینکه تغییر امکان‌پذیر است.”
تجربیات جهانی از استرالیا تا امارات
استرالیا
تام نوئیپراسیت (Tom Noiprasit)، هماهنگ‌کننده خدمات آموزشی در مرکز اصلاحی مک‌کواری استرالیا، می‌گوید:
“کار ما قضاوت درباره افراد در زندان نیست، بلکه اطمینان از این است که وقتی بیرون می‌آیند، بتوانند انتخاب کنند که چه کسی می‌خواهند باشند.”
سنگاپور
استادبزرگ گوه وی مینگ (Goh Wei Ming) که هفته‌ای یک بار از زندان‌ها بازدید می‌کند، اعلام کرد:
“تمام زندانیانی که در برنامه شطرنج برای آزادی شرکت کردند، طبق گزارش مأموران زندان، رفتار بسیار بهتری از خود نشان دادند.”
امارات متحده عربی
سعید شکاری (Saeed Shakari)، دبیرکل باشگاه شطرنج و فرهنگ دبی، گفت:
“زندانیان با گذشت زمان پیشرفت کردند. برخی از زندان آزاد شدند و نه تنها در شطرنج، بلکه در زندگی روزمره خود نیز بهبود یافتند. شطرنج به آنها آموخت که چگونه در زندگی عمل کنند و مسئول تصمیمات خود باشند.”
پخش زنده گسترده
پخش زنده این رویداد از ساعت 6 صبح به وقت اروپای مرکزی (8:30 صبح به وقت ایران) آغاز و تا حدود 8 شب (22:30 به وقت ایران) ادامه داشت – در مجموع نزدیک به 13 ساعت.
نتایج مرحله گروهی
بخش آزاد
- گروه 1: مغولستان 1 و هند 1 صعود کردند
- گروه 2: مغولستان 2 و هند 2 صعود کردند
- گروه 3: زیمبابوه و اسپانیا 2 صعود کردند
- گروه 4: صربستان 2 و انگلیس صعود کردند
- گروه 5: ارمنستان و اسواتینی صعود کردند
بخش بانوان
- گروه 1: مغولستان و قزاقستان صعود کردند
- گروه 2: انگلیس و صربستان صعود کردند
- گروه 3: گرجستان و اوکراین صعود کردند
- گروه 4: السالوادور 1 و السالوادور 2 صعود کردند
بخش جوانان
- گروه 1: هند 1 و هند 3 صعود کردند
- گروه 2: انگلیس و غنا 3 صعود کردند
- گروه 3: غنا 1 و مالاوی صعود کردند
- گروه 4: صربستان و اکوادور 1 صعود کردند
تأثیرگذاری اجتماعی شطرنج
این مسابقات شطرنج بخشی از “سال شطرنج اجتماعی” است که نقش شطرنج را به عنوان ابزاری برای شمول و توانمندسازی برجسته می‌کند. رویداد به طور هدفمند در اواسط اکتبر برگزار می‌شود تا با روز جهانی آموزش در زندان (13 اکتبر) همزمان شود.
نظر شما درباره نقش شطرنج در توانمندسازی زندانیان چیست؟ آیا فکر می‌کنید چنین برنامه‌هایی می‌توانند تأثیر مثبت و ماندگاری در زندگی این افراد داشته باشند؟ دیدگاه‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.