ترس بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی انسان است و در هر حوزه‌ای، حتی در دنیای شطرنج، به شکل‌های گوناگون خود را نشان می‌دهد. شاید تصور کنید ترس تنها به عنکبوت، مار یا ارتفاع محدود می‌شود، اما شطرنج‌بازان نیز ترس‌های خاص خود را دارند که ممکن است برای افراد عادی قابل درک نباشد.
اما سؤال اینجاست: شطرنج‌بازان از چه چیزهایی می‌ترسند که شاید دیگران نترسند؟
مهمترین ترس‌های شطرنج‌بازان حرفه‌ای
1. باخت به حریف با ریتینگ پایین‌تر
این ترس شاید یکی از عمیق‌ترین نگرانی‌های هر شطرنج‌بازی باشد. تصور شکست در برابر بازیکنی با ریتینگ پایین‌تر، برای بسیاری از شطرنج‌بازان، به منزله پایان دنیاست. حتی اگر 400 امتیاز ریتینگ بالاتری داشته باشید و احتمال باخت تنها 8 درصد باشد، قرار گرفتن در همان 8 درصد چقدر می‌تواند دردناک و ناامیدکننده باشد؟
اما چرا این ترس تا این حد فراگیر است؟ دلایل متعددی از جمله کاهش اعتماد به نفس، فشار همسالان و انتظارات شخصی در ایجاد این ترس نقش دارند.
راهکار: برای غلبه بر این ترس، باید دیدگاه خود را نسبت به شطرنج تغییر دهید. به جای تمرکز صرف بر برد و باخت، به هر بازی به چشم یک فرصت آموزشی نگاه کنید. حتی اگر به بازیکنی با ریتینگ پایین‌تر ببازید، در واقع درسی آموخته‌اید که شما را قوی‌تر خواهد کرد.
به یاد داشته باشید: “آنچه شما را نکشد، قوی‌ترتان می‌کند.”
2. باخت در پوزیشن برنده
این ترس نیز در بین شطرنج‌بازان، فارغ از سطح مهارت آنها (از 1000 تا 2900 اِلو)، بسیار رایج است. حتماً برای شما هم پیش آمده که در پوزیشنی کاملاً برنده قرار داشته‌اید، اما به ناگاه بازی را واگذار کرده‌اید. این اتفاق برای هر کسی که با اصول حرکت مهره‌ها آشنایی دارد، رخ داده است.
اما دلیل این اتفاق چیست؟ بسیاری از بازیکنان، از دست دادن یک پوزیشن برنده را به منزله از دست دادن فرصتی طلایی برای پیروزی می‌دانند. هیجان‌زده میشوند، تمرکز خود را از دست می‌دهند و در نهایت بازی را می‌بازند. این حس، بسیار آزاردهنده و دردناک است.
راهکار: برای جلوگیری از باخت در پوزیشن‌های برنده، باید تا لحظه‌ای که حریف تسلیم می‌شود، بازی مساوی می‌شود، یا زمان به پایان می‌رسد، تمرکز خود را حفظ کنید. در بسیاری از موارد، بازی هنوز به پایان نرسیده و امکان اشتباه و از دست دادن پیروزی وجود دارد.
فراموش نکنید: “بازی تمام نشده، تا زمانی که تمام شود.”
اگر می‌خواهید از باخت در پوزیشن‌های برنده جلوگیری کنید، مطالعه راهنمای ما با عنوان “چگونه در پوزیشن برنده بازی کنیم؟” را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
3. اشتباه در یک بازی سرنوشت‌ساز
چه چیزی استرس‌زاتر از یک بازی مهم است که سرنوشت کل مسابقات را رقم می‌زند؟ به‌ویژه اگر جایزه‌ای مهم در میان باشد. مسئولیت بیشتر، فرآیند تصمیم‌گیری را دشوارتر کرده و منجر به ترس از اشتباه می‌شود.
چند بار برای شما پیش آمده که در حین بازی آنقدر از اشتباه می‌ترسیدید که مجبور می‌شدید حرکت‌هایتان را دو یا حتی سه بار بررسی کنید؟ این استرس اضافی نه تنها کمکی به شما نمی‌کند، بلکه می‌تواند منجر به اشتباهات ناخواسته شود. متأسفانه، اگر از اشتباه کردن بترسید، احتمال ارتکاب آن بیشتر می‌شود.
راهکار: برای مقابله با این مشکل، باید اعتماد به نفس خود را افزایش دهید و به توانایی‌های محاسباتی خود ایمان داشته باشید. این امر تنها از طریق تمرین مداوم به دست می‌آید. اگر به اندازه کافی تاکتیک‌ها را حل کرده و در “فرم” شطرنج خوبی قرار داشته باشید، احتمال اشتباه کردن شما به حداقل می‌رسد.
ترس از خرافات را کنار بگذارید و بر روی بهبود بازی خود تمرکز کنید تا پیروزی‌های بیشتری کسب کنید!
4. کاهش ریتینگ
این ترس، یکی از رایج‌ترین نگرانی‌ها در بین شطرنج‌بازان است. شاید برای 100 بازیکن برتر لیست ریتینگ فیده، از دست دادن امتیاز قابل درک باشد، اما اگر شما تنها در شطرنج آنلاین بازی می‌کنید و 20 امتیاز از دست می‌دهید، آیا واقعاً باید نگران باشید؟
راهکار: دیدگاه اکثر بازیکنان نسبت به ریتینگ باید تغییر کند. آنها ریتینگ شطرنج را با قدرت بازی خود یکی می‌دانند. اگر ریتینگ آنها کاهش یابد، تصور می‌کنند که کیفیت بازی‌شان نیز بلافاصله پایین آمده است. این یک پدیده روانشناختی آشکار است که باید سریع‌تر از هر عادت اشتباه دیگری کنار گذاشته شود.
5. عدم بهبود سریع
این ترس نیز یکی دیگر از دغدغه‌های بسیاری از شطرنج‌بازان است. آنها کتاب‌های شطرنج می‌خوانند، به مطالعه می‌پردازند، بازی می‌کنند، اما هیچ پیشرفت محسوسی در ریتینگ خود نمی‌بینند. در نتیجه، دچار نوعی فوبیا میشوند که هر چقدر هم تلاش کنند، در شطرنج بهبود نخواهند یافت.
راهکار: بهبود در شطرنج، مانند رشد عضلات در باشگاه ورزشی، نیازمند زمان و صبر است. همانطور که بعد از هر ست یا تکرار نمی‌توانید انتظار رشد فوری عضلات را داشته باشید، در شطرنج نیز با حل 10 یا 20 مشکل تاکتیکی، افزایش ریتینگ فوری نخواهید دید. اما اگر روزانه 10 تا 20 مشکل را، 5 روز در هفته و به مدت یک ماه حل کنید، قطعاً شاهد تغییرات مثبتی خواهید بود!