مسابقات قهرمانی تیمی جهان که اخیراً به پایان رسید، نقطه عطفی در تاریخ شطرنج بود. تیم ملی چین، حتی بدون حضور تمامی بازیکنان برتر خود، بار دیگر پتانسیل عظیم شطرنج خود را با قهرمانی در این رقابت‌ها به نمایش گذاشت. اما ستاره واقعی این مسابقات، ازبکستان بود. قهرمانان المپیک با این موفقیت چشمگیر، جایگاه خود را در میان نخبگان شطرنج جهان تثبیت کردند.
دقیقاً هفت سال پیش، در نوامبر ۲۰۱۵، در مقاله‌ای پیش‌بینی کردم: “امروز شاهد ظهور استعدادهای جدیدی در ازبکستان هستم: نودربک عبدالستاروف، شمس‌الدین وحیدوف، جاوخیر سینداروف و دیگران. پس، وقتی تیم شطرنج ازبکستان در آینده دوباره بر جهان شطرنج پیشی گرفت، تعجب نکنید!”
چه چیزی باعث شد که پیش‌بینی کنم گروهی از جوانان که در آن زمان ریتینگی حدود ۲۳۰۰ داشتند، به چنین قدرت بزرگی در شطرنج تبدیل خواهند شد؟ پاسخ در کلمه‌ای کلیدی نهفته است که بارها و بارها هنگام نوشتن درباره شطرنجبازان ازبکستانی تکرار کردم: کلمه **”کلاسیک”**.
در آن مقاله قدیمی، به تحلیل بازی جاوخیر سینداروف نه ساله پرداختم.
در این مقاله می‌توانید دلیل توجه به حرکت اول سفید را که نشانه‌گذاری کردم، بیابید: “قبل از هر چیز، باید اصول الگوهای کلاسیک (مانند مرکزگرایی، گسترش مهره‌ها، امنیت شاه و …) را درک کرد.” ما قبلاً در مقاله اخیر خود به این موضوع پرداختیم.
در بخش نظرات، ایده‌ای مطرح شد مبنی بر اینکه گشایش‌های نامتعارف (Junk Openings) روشی جدید برای آغاز بازی با هدف برهم زدن تعادل حریف است که تقریباً یک پارادایم نوین در شطرنج محسوب می‌شود. خوب، یک ویدیوی محبوب اخیر در تیک‌تاک این نظریه را ترویج می‌کند. استاد بزرگ مگنوس کارلسن نیز تصمیم گرفت این نظریه را در سال ۲۰۱۸ در برابر استاد بزرگ ازبکستانی، شمس‌الدین وحیدوف، آزمایش کند.
کاملاً منصفانه باید گفت، همانطور که حاشیه‌نویسی من نشان می‌دهد، کارلسن مزیت قابل توجهی داشت. با وجود اینکه او در مسابقات جهانی سرعتی دیگری با یک استاد بزرگ ازبکستانی دیگر بازی کرد، قهرمان جهان یک گشایش معمولی را انتخاب کرد:
مهم‌تر از آن، در آن مقاله سال ۲۰۱۵، من قبلاً راز موفقیت آینده بازیکنان ازبکستان را فاش کردم: “جاوخیر سینداروف از اشتباهات حریف خود با استفاده از سبک کلاسیک که برای بسیاری از بازیکنان ازبکستان معمول است، بهره برد.”
چیزی که در مورد آن مقاله درباره بازیکنان ازبکستانی متأسفم، در این جمله بود: “امروز من شاهد رشد استعدادهای جدید در ازبکستان هستم: نودربک عبدالستاروف، شمس‌الدین وحیدوف، جاوخیر سینداروف و …”
بازیکنان ازبکستانی گروهی بسیار بااستعداد با سبک‌های منحصربه‌فرد هستند. سعی کردم اشتباه خود را در مقاله ۲۰۱۹ “چگونه به روش کلاسیک حمله کنیم” جبران کنم، جایی که یک بازی بسیار زیبا توسط استاد بین‌المللی ارتیق نگماتوف را با این نظر سنتی ارائه کردم: “ارتیق نگماتوف میراث شطرنج کلاسیک خود را می‌شناسد.”
امروز می‌خواهم یک بازیکن فوق‌العاده دیگر را به شما معرفی کنم که در آن مقاله از قلم افتاده بود. منظورم استاد بزرگ **نادر بیک یاکوبوف** است. اکثر مردم نادر بیک مشهورتر را می‌شناسند، اما یاکوبوف تمام ویژگی‌های لازم برای تبدیل شدن به یک استاد بزرگ نخبه را دارد. سبک او تا حد امکان کلاسیک است! دو بازی بعدی تأثیر بسیار قوی بر من گذاشتند. هر دو حریف، استاد بزرگ‌های بسیار باتجربه‌ای هستند و با این حال، در مقاطعی به سختی می‌توانستند حرکتی انجام دهند!
مطمئنم حتی بازیکنان افسانه‌ای متخصص پوزیشن مانند آکیبا روبینشتاین یا خوزه رائول کاپابلانکا نیز به انجام بازی‌هایی مشابه این دو بازی افتخار می‌کردند. در ضمن، شاید توهین‌آمیز به نظر برسد، اما من این دو بازی یاکوبوف را بیشتر دوست دارم! دلیل آن کاملاً ساده است: اکثر مخالفان روبینشتاین یا کاپابلانکا در شاهکارهای خود بسیار ضعیف‌تر از این غول‌ها بودند و بازی‌ها ذاتاً یک‌طرفه بودند. در همین حال، یکی از حریفان یاکوبوف، استاد بزرگ یوگنی توماشفسکی، در مقطعی رتبه سیزدهم جهان را کسب کرده بود!
نتیجه‌گیری کاملاً واضح است. اگر شطرنج‌بازی مشتاق هستید که می‌خواهید در شطرنج بهتر شوید، **میراث کلاسیک شطرنج و بازی‌های کلاسیک مدرن تولید شده توسط استادان بزرگ ازبکستان** را مطالعه کنید!