بهترین ساعت های شطرنج

• مقدمه
• چند نکته مهم در انتخاب ساعت شطرنج
• ساعت شطرنج: آنالوگ یا دیجیتال؟
• ساعت‌های شطرنج آنالوگ (مکانیکی)
• 1. ساعت شطرنج دیجیتال Ckeyin174
• 2. ساعت شطرنج دیجیتال ZMF II
• 3. ساعت شطرنج دیجیتال Chronos GX
• 4. ساعت شطرنج DGT آمریکای شمالی
• 5. ساعت شطرنج DGT 2010
• 6. ساعت شطرنج DGT 3000
• 7. ساعت شطرنج آنالوگ چوبی

مقدمه

یک ساعت شطرنج، در کنار یک ست کامل شطرنج، از **تجهیزات اصلی** هر شطرنج‌باز حرفه‌ای و حتی آماتور به شمار می‌رود. ساعت‌های شطرنج در بازی‌های رومیزی مانند شطرنج، چکرز یا تخته نرد، برای **مدیریت زمان** هر بازیکن در طول بازی استفاده می‌شوند.

شاید در دنیای امروز که شطرنج آنلاین بسیار رایج شده، اهمیت داشتن ساعت شطرنج و ست فیزیکی مثل گذشته نباشد، اما **لذت بازی با یک حریف واقعی** و حس لمس مهره‌ها و شنیدن صدای تیک‌تاک ساعت، بخشی **جدایی‌ناپذیر** از **فرهنگ شطرنج** است. فرقی نمی‌کند یک بازی دوستانه باشد یا یک تورنمنت جدی، این عناصر تجربه‌ای منحصربه‌فرد را به ارمغان می‌آورند.

چند نکته مهم در انتخاب ساعت شطرنج

بسیاری از **برگزارکنندگان مسابقات** از بازیکنان می‌خواهند که تجهیزات شخصی خود، از جمله ساعت شطرنج، را به همراه داشته باشند. به همین دلیل، داشتن یک ساعت شطرنج برای هر کسی که خود را شطرنج‌باز می‌داند، **ضروری** است.

انتخاب ساعت شطرنج ایده‌آل تا حد زیادی به **ترجیحات شخصی** و **نوع بازی** شما بستگی دارد. امروزه تولیدکنندگان تجهیزات شطرنج، طیف وسیعی از ساعت‌ها را با قابلیت‌های مختلف ارائه می‌دهند: از **ساعت‌های ارزان‌قیمت** با قابلیت‌های اولیه تا **ساعت‌های پیشرفته** با برنامه‌ریزی‌های زمانی متنوع.

با این حال، برای یک شطرنج‌باز معمولی، دو ویژگی اساسی در انتخاب ساعت شطرنج اهمیت دارد:

• **آنالوگ بودن یا دیجیتال بودن ساعت**
• **نوع کنترل‌های زمانی که ساعت ارائه می‌دهد**

در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این ویژگی‌ها خواهیم پرداخت.

ساعت شطرنج: آنالوگ یا دیجیتال؟

پیش از ظهور عصر دیجیتال، **ساعت‌های شطرنج آنالوگ** بر صحنه شطرنج تسلط داشتند. این ساعت‌ها از دکمه‌های مکانیکی استفاده می‌کنند و مجهز به **پرچمی** هستند که به محض اتمام زمان بازیکن می‌افتد؛ اصطلاح معروف شطرنج “**پرچم زدن**” از همین‌جا نشأت گرفته است.

اما ساعت‌های آنالوگ یک ایراد جدی دارند: آن‌ها امکان **افزایش زمان (Increment)** را فراهم نمی‌کنند. این در حالی است که **ساعت‌های شطرنج دیجیتال**، که امروزه به طور یکنواخت در مسابقات استفاده می‌شوند، بسیار **کاربردی‌تر** و **متنوع‌تر** هستند و گزینه‌های کنترل زمان با افزایش را ارائه می‌دهند. همچنین با نمایش دقیقه و ثانیه، **دقت بالاتری** دارند.

در طول دوران شطرنجی‌ام، بارها دیده‌ام بازیکنانی که تنها یک ثانیه از زمانشان باقی مانده، حرکت خود را انجام می‌دهند؛ سناریویی که با ساعت‌های آنالوگ تقریباً غیرممکن است.

ساعت‌های شطرنج آنالوگ (مکانیکی)

شاید این سؤال پیش بیاید که با وجود برتری ساعت‌های دیجیتال، چرا باید به ساعت‌های آنالوگ اشاره کرد؟ جدای از **قیمت پایین‌تر**، برخی از شطرنج‌بازان قدیمی‌تر به سختی می‌توانند خود را با فناوری‌های جدید تطبیق دهند. ممکن است بازی با یک ساعت قدیمی، تجربه‌ای نوستالژیک و دلپذیر برای آن‌ها باشد.

افزایش زمان (Increment) یا تأخیر (Delay)

در بیشتر بخش‌های قرن بیستم، مسابقات شطرنج با کنترل‌های زمانی بدون افزایش برگزار می‌شد. اما با اختراع **رابرت جیمز فیشر**، قهرمان سابق جهان، همه چیز تغییر کرد. او ساعتی را به ثبت رساند که پس از انجام هر حرکت، مدت زمان از پیش تعیین‌شده‌ای را به زمان بازیکن **اضافه می‌کرد**.

**ساعت فیشر** امروزه یک استاندارد در مسابقات شطرنج است. نوع مهم دیگر، **ساعت برونشتین** است که به افتخار استاد بزرگ و مدعی سابق مسابقات جهانی، دیوید برونشتین، نامگذاری شده است. ساعت برونشتین نیز از افزایش زمان استفاده می‌کند، با این تفاوت که اگر بازیکنی حرکت خود را سریع‌تر انجام دهد، تنها به اندازه زمان صرف‌شده به او پاداش داده می‌شود، نه حداکثر افزایش.

نوع دیگری از ساعت‌های دیجیتال در مسابقات تحت نظارت USCF (فدراسیون شطرنج ایالات متحده آمریکا)، ایده **تأخیر زمانی (Time Delay)** را معرفی می‌کند. در تأخیر زمانی، زمان روی ساعت به جای اضافه شدن، برای مدت کوتاهی **متوقف می‌شود**. این مکث به بازیکن اجازه می‌دهد تا بدون نگرانی از کسر زمان، حرکت خود را انجام دهد.

برای درک بهتر تفاوت میان ساعت فیشر، برونشتین و تأخیر زمانی، به این مثال‌ها توجه کنید:

**مثال اول:** کنترل زمان 5 دقیقه با 3 ثانیه افزایش است و بازیکن پس از 2 ثانیه حرکت می‌کند:

• **ساعت فیشر:** زمان از 5:00 شروع می‌شود، به 4:58 کاهش می‌یابد و پس از حرکت به 5:01 باز می‌گردد. (زمان افزایش همیشه اضافه می‌شود)
• **ساعت برونشتین:** زمان از 5:00 شروع می‌شود، به 4:58 کاهش می‌یابد و پس از حرکت به 5:00 باز می‌گردد. (فقط زمان صرف‌شده جبران می‌شود)
• **تأخیر زمانی:** زمان در 5:00 برای 3 ثانیه متوقف می‌شود، سپس شروع به شمارش معکوس می‌کند.

**مثال دوم:** کنترل زمان ثابت می‌ماند، اما بازیکن پس از 5 ثانیه حرکت می‌کند:

• **ساعت فیشر:** زمان از 5:00 شروع می‌شود، به 4:55 کاهش می‌یابد و به 4:58 باز می‌گردد.
• **ساعت برونشتین:** مانند ساعت فیشر عمل می‌کند.
• **تأخیر زمانی:** زمان در 5:00 به مدت 3 ثانیه نگه داشته می‌شود، سپس تا 4:57 کاهش می‌یابد و پس از انجام حرکت در 4:57 باقی می‌ماند.

دانستن این تفاوت‌ها هنگام خرید یک ساعت شطرنج بسیار مهم است، زیرا ساعت‌های مختلف قابلیت‌های متفاوتی را در رابطه با کنترل‌های زمانی ارائه می‌دهند. اگرچه همیشه می‌توان ساعت را به صورت دستی تنظیم کرد، اما انتخاب خودکار کنترل زمان اغلب **کارآمدتر** است.

بر اساس معیارهای بالا و با در نظر گرفتن طیف گسترده قیمت‌ها، لیستی از **بهترین ساعت‌های شطرنج** که در مسابقات معتبر مورد استفاده قرار می‌گیرند، گردآوری کرده‌ایم:

1. ساعت شطرنج دیجیتال Ckeyin174

**Ckeyin174** یک تایمر ساعت شطرنج دیجیتالی حرفه‌ای با زنگ هشدار است. این ساعت در ابعاد 138x90x40 میلی‌متر عرضه می‌شود.

Ckeyin174 یک **تایمر ساده** است و شاید برای بازی‌های جدی مسابقاتی خیلی مناسب نباشد، زیرا هنگام کم شدن زمان، یک **زنگ هشدار** پخش می‌کند که می‌تواند حواس بازیکنان را پرت کند.

با این حال، اگر یک **بازیکن معمولی** هستید، Ckeyin174 می‌تواند یک انتخاب خوب باشد، زیرا در مقایسه با سایر ساعت‌های شطرنج، **قیمت بسیار پایین‌تری** دارد.

2. ساعت شطرنج دیجیتال ZMF II

ساعت شطرنج دیجیتال **ZMF II** در دسته‌بندی بین ساعت‌های پایه مانند Ckeyin174 و مدل‌های پیشرفته‌تر قرار می‌گیرد. این ساعت هم قابلیت **افزایش زمان (Increment)** و هم **تأخیر (Delay)** را دارد.

از مزایای اصلی ZMF II می‌توان به **کاربری آسان** (تنها سه دکمه) و ارائه بیشتر نیازهای یک شطرنج‌باز معمولی با **قیمتی مناسب** اشاره کرد.

از سوی دیگر، این ساعت قابلیت‌های تا حدودی **محدودی** دارد و شاید از نظر زیبایی‌شناسی جذاب‌ترین گزینه نباشد (که البته این یک موضوع سلیقه‌ای است).

3. ساعت شطرنج دیجیتال Chronos GX

ساعت شطرنج دیجیتال **Chronos GX** را می‌توان به نوعی **کامل‌ترین ساعت شطرنج** دانست، هم از نظر قیمت و هم از نظر قابلیت‌ها.

Chronos تقریباً هر آنچه را که یک ساعت شطرنج دیجیتال می‌تواند ارائه دهد، شامل **تأخیر زمانی، افزایش زمان، کنترل‌های زمانی از پیش برنامه‌ریزی‌شده، بدنه‌ای آلومینیومی با کیفیت بالا و قطعات الکترونیکی محکم**، داراست.

با این حال، **نکات منفی** نیز دارد. طراحی آن به جذابیت ساعت‌های DGT (که در ادامه بررسی می‌شوند) نیست. علاوه بر این، برخی کاربران معتقدند که **کاربری آن پیچیده** است و تنظیم برخی از کنترل‌های زمانی آن دشوار است.

Chronos بیشتر در ایالات متحده رایج است، اگرچه طبق قوانین فیده نیز یک ساعت **معتبر** است. از نظر کیفیت و امکانات، اگر مایل به پرداخت هزینه بیشتری هستید، Chronos یک انتخاب **ایده‌آل** خواهد بود.

4. ساعت شطرنج DGT آمریکای شمالی

در اروپا، ساعت‌های شطرنج تولید شده توسط شرکت **Digital Game Technologies (DGT)** بر مسابقات شطرنج تسلط دارند. از میان طیف گسترده ساعت‌های DGT، سه مدل برجسته هستند.

اولین مدل، **ساعت شطرنج DGT آمریکای شمالی** است که ارزان‌ترین گزینه بوده و عمدتاً برای بازیکنان شرکت‌کننده در مسابقات USCF (فدراسیون شطرنج ایالات متحده آمریکا) طراحی شده است.

DGT آمریکای شمالی در مقایسه با دو مدل دیگر DGT، **قابلیت‌های کمتری** دارد. 23 گزینه از پیش برنامه‌ریزی‌شده آن شامل هر سه کنترل زمان (فیشر، برونشتین و تأخیر) می‌شود، اما **تمرکز اصلی بر تأخیر زمانی** است، که آن را برای رویدادهای رسمی USCF بسیار مناسب می‌سازد.

ساعت‌های شطرنج DGT از نظر **زیبایی‌شناسی** بسیار دلپذیر هستند. قاب آبی DGT آمریکای شمالی با دکمه‌های نارنجی آن **جذابیت بصری** خاصی دارد. با این حال، نقطه ضعف اصلی ساعت‌های DGT، **عدم استحکام** کافی آن‌هاست و به راحتی ممکن است آسیب ببینند.

تجربه شخصی من نشان می‌دهد که با وجود این ضعف، تا زمانی که با دکمه‌ها با خشونت برخورد نشود، ساعت‌های DGT انتخاب **عالی‌ای** هستند.

5. ساعت شطرنج DGT 2010

دومین ساعت DGT که قطعاً جایگاه ویژه‌ای در لیست بهترین ساعت‌های شطرنج دارد، **ساعت شطرنج DGT 2010** است.

DGT 2010 **رایج‌ترین ساعت** در مسابقات فیده (به خصوص در اروپا) است. این مدل بسیار **قدرتمندتر** از DGT آمریکای شمالی است. اگرچه تعداد زیادی عملکرد تأخیر زمانی از پیش برنامه‌ریزی شده ندارد، اما امکان انتخاب بین ساعت فیشر و برونشتین این **نقص را جبران می‌کند**.

طراحی رنگ‌های آن کمی **محافظه‌کارانه‌تر** است، اما همچنان **ظریف** به نظر می‌رسد. به نظر من، ترکیب هویت بصری جذاب، تعداد قابل قبول عملکرد (36 گزینه) و قیمت مناسب، این ساعت را به **بهترین خرید** در این لیست تبدیل کرده است.

من تقریباً 4 سال است که DGT 2010 خودم را دارم و به جز تعویض منظم باتری، **مشکل جدی** با آن نداشته‌ام.

6. ساعت شطرنج DGT 3000

تقریباً هر آنچه در مورد ساعت شطرنج DGT 2010 گفتیم، برای **ساعت شطرنج DGT 3000** نیز صادق است.

این مدل، **گران‌ترین ساعت شطرنجی** است که DGT ارائه کرده است. دلایل افزایش قیمت آن عبارتند از:

• **نمایش ثانیه از ابتدا:** برخلاف DGT 2010 که فقط ثانیه‌ها را برای 20 دقیقه پایانی بازی نشان می‌دهد، DGT 3000 ثانیه‌ها را از همان ابتدای بازی نمایش می‌دهد.
• **انعطاف‌پذیرترین امکانات برنامه‌ریزی:** DGT 3000 دارای بیشترین گزینه‌های برنامه‌ریزی زمانی است.
• **قابلیت اتصال به بردهای الکترونیکی:** این ساعت را می‌توان به بردهای شطرنج الکترونیکی متصل کرد و برای **پخش زنده بازی‌ها** استفاده کرد.

قابلیت آخر به ویژه برای **برگزارکنندگان مسابقات** ضروری است. اگرچه ممکن است یک شطرنج‌باز معمولی نیازی به این قابلیت نداشته باشد، اما برای کسانی که مایل به سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی یک محصول با **بالاترین کیفیت** هستند، خرید DGT 3000 **پشیمانی به همراه نخواهد داشت**.

7. ساعت شطرنج آنالوگ چوبی

این لیست بدون حداقل یک **ساعت شطرنج آنالوگ** کامل نخواهد بود.

من مدت‌هاست که از ساعت شطرنج آنالوگ استفاده نکرده‌ام، اما با تحقیق فراوان، **ساعت شطرنج آنالوگ چوبی** را به عنوان یک انتخاب معقول برای شطرنج‌بازان **نوستالژیک** توصیه می‌کنم.

با پرداخت هزینه‌ای نسبتاً متوسط، ساعتی دریافت می‌کنید که دارای **قاب و تایمر چوبی** است و حس اصالت و کلاسیک بودن شطرنج را به خوبی منتقل می‌کند.