ویشواناتان آناند، اولین استاد بزرگ شطرنج هند و پانزدهمین قهرمان شطرنج جهان است. آناند در سن 6 سالگی با شطرنج آشنا شد. در سال 1983، او با کسب امتیاز کامل 9 از 9، قهرمان مسابقات قهرمانی زیر 19 سال هند شد.
در سال 1987، او به عنوان اولین استاد بزرگ هند شناخته شد و قهرمانی شطرنج نوجوانان جهان را به دست آورد. در سال 2007، آناند عنوان قهرمانی جهان را از ولادیمیر کرامنیک گرفت و در سال‌های بعدی با موفقیت در برابر توپالوف و گلفاند از عنوان خود دفاع کرد. در سال 2013، او این عنوان را به مگنوس کارلسن واگذار کرد. در سال 2014، با قهرمانی در مسابقات کاندیداها، فرصت بازپس‌گیری عنوان قهرمانی را از کارلسن به دست آورد. در ادامه، 10 درس زندگی از دید آناند را بررسی می‌کنیم:
1. ذهن خود را آماده نگه دارید
اگر بارها و بارها به بازی کردن با یک افتتاحیه ثابت ادامه دهید، تمرکز خود را از دست می‌دهید و ناخواسته مرتکب اشتباه می‌شوید. تکیه صرف بر آماده‌سازی‌های قبلی یا موقعیت‌های آشنا، باعث می‌شود احساس راحتی بیش از حد کرده و تمرکز کافی نداشته باشید. گاهی اوقات، حتی برای ایجاد تنوع، ریسک‌های غیرضروری انجام می‌دهم. می‌خواهم مغزم را وادار کنم تا به دنبال راه‌حل‌هایی برای موقعیت‌های دشوار روی صفحه باشد، در غیر این صورت ممکن است دچار بی‌حالی و کسالت شوم.
حتی خارج از دنیای شطرنج، به مغزم اجازه تنبلی نمی‌دهم. آن را با مطالعه زبان‌های خارجی و نجوم مشغول می‌کنم. راه‌های زیادی برای فعال نگه داشتن ذهن وجود دارد، به شرطی که به دنبال کارهای جدید و چالش‌های فکری باشید.
2. نترسید
هیچ سیستمی وجود ندارد که بتواند 100% از شکست جلوگیری کند. وقتی تصمیم مهمی می‌گیرید، همیشه باید به شهود خود اعتماد کنید و بنابراین، نوعی ریسک‌پذیری لازم است. گاهی اوقات، ریسک می‌کنید، خوش‌شانس می‌آورید و بازی را می‌برید. اما گاهی هم ممکن است کاملاً برعکس شود؛ شروع به بازی محافظه‌کارانه می‌کنید. این یک اشتباه واقعی است؛ شما از باختن می‌ترسید و اگر حرکت خاصی را خطرناک تشخیص دهید، از انجام آن اجتناب می‌کنید و با تمام پتانسیل خود بازی نمی‌کنید.
3. به حریف اجازه اشتباه دهید
اگر حریف شما در طول تورنمنت در وضعیت نامساعدی قرار دارد، باید صبور باشید و او را وادار به اشتباه کنید. به عبارت دیگر، باید شرایط مساعدی ایجاد کنید که احتمال خطاهای او را به حداکثر برساند. با این حال، همیشه باید کنترل موقعیت و به خصوص مهره‌های خود را حفظ کنید. بهتر است چند حرکت غافلگیرکننده در آستین خود داشته باشید. یک حرکت غیرمنتظره می‌تواند به راحتی حریف شما را مجبور به از دست دادن تعادل کند.
4. احساسات خود را تحت کنترل نگه دارید
ما همیشه می‌توانیم تشخیص دهیم که حریفمان چه زمانی راحت است و چه زمانی نیست. زبان بدن بسیار گویا است و می‌تواند حقیقت را به ما بگوید، حتی اگر نتوانیم حالت چهره را بخوانیم. برخی از بازیکنان پس از اشتباه قرمز می‌شوند، برخی دیگر شروع به ایجاد صدا می‌کنند. بعضی‌ها هم مداد خود را محکم فشار می‌دهند.
من یکی از “غیرقابل پیش‌بینی‌ترین” بازیکنان هستم. خودم را آموزش داده‌ام که حتی زمانی که در درونم آشفتگی دارم، آرام بمانم. این موضوع هم در شطرنج و هم در زندگی روزمره صدق می‌کند.
5. فعال بمانید
من معمولاً روزانه حدود 2 ساعت را در باشگاه می‌گذرانم. با تمرینات کاردیو شروع می‌کنم، سپس حرکات کششی و در نهایت وزنه‌برداری. این کار ذهن من را که همزمان با بدنم تمرین می‌کند، روشن نگه می‌دارد. این یک مثال ساده است؛ پس از ساعت‌ها کار پشت میز، مغز شما خسته می‌شود و دیگر به خوبی فکر نمی‌کند. فقط کافی است از روی صندلی بلند شوید! مغز شما آن را به عنوان سیگنالی برای بیدار شدن و شروع دوباره کار تفسیر می‌کند.
گاهی اوقات، به خصوص در لحظات حساس مسابقات شطرنج، تمرینات تنفسی انجام می‌دهم. درست قبل از یک جلسه مهم، تکنیک تنفس عمیق را امتحان کنید. میزان اکسیژن خون با عملکرد مغز رابطه مستقیم دارد.
6. از قبل برنامه‌ریزی کنید
وقتی در نهایت به هدفی که برای یک سال، دو سال یا حتی بیشتر برایش تلاش می‌کردید می‌رسید، تمرکز روی چیز دیگری بسیار دشوار است. در سال 1987 استاد بزرگ شدم و خودم این موضوع را کاملاً تجربه کردم. از زمانی که 12 ساله بودم، مدام به خودم می‌گفتم: “می‌خواهم اولین استاد بزرگ هندی باشم.” بعد از اینکه این اتفاق افتاد، مغزم خاموش شد. این زمان خوبی است که به آن نقطه ضربه بزنید و حتی سخت‌تر برای هدف بعدی خود کار کنید!
این روزها بعد از بردن یک تورنمنت بزرگ، صفحه شطرنجم را کنار می‌گذارم تا چند روز آن را نبینم. سپس می‌نشینم و می‌نویسم که دفعه بعد چه کارهایی را می‌توانم بهتر انجام دهم یا حتی یک سرگرمی جدید برای استراحت از شطرنج پیدا می‌کنم. هدف بعدی ساده است: بهتر از دیروز بازی کنید.
با این حال، برنامه‌ریزی بیش از حد از قبل می‌تواند دلسردکننده باشد. سعی می‌کنم فقط منتظر مسابقه بعدی و سپس مسابقه بعدی و همینطور ادامه دهم.
7. به جلو حرکت کنید
مهم نیست امروز چقدر موفق هستید، باید به جلو حرکت کنید. در غیر این صورت در خطر اعتماد به نفس بیش از حد قرار می‌گیرید. گاهی اوقات، کمی استرس کمک می‌کند. اگر احساس کنید که کوچکترین اشتباه می‌تواند همه چیز را خراب کند، تمرکز بیشتری پیدا می‌کنید و بهتر بازی می‌کنید.
با این حال، اگر همه چیز آن طور که انتظار می‌رود پیش نرود، باید اهداف بزرگ آینده را فراموش کنید و روی مشکلات کوچک‌تر تمرکز کنید. یک شطرنجباز خوب مطمئن است که می‌تواند حداقل یک بازی از 4 بازی بعدی را ببرد. در شطرنج، یک حرکت می‌تواند بزرگترین برنده را از بزرگترین بازنده جدا کند. شما همیشه بازی را که بیشترین اشتباه را در آن مرتکب شده‌اید، به خاطر می‌آورید، اما نباید این کار را بکنید. بهتر است آن را فراموش کنید و به جلو بروید. اگر امروز شکست بخورید و درس خوبی از آن بگیرید، فردا موفق‌تر خواهید بود. این بهترین رویکرد در چنین شرایطی است.
8. ریسک کنید
گاهی اوقات شما حریف را به اندازه کافی جدی نمی‌گیرید و او شما را در بازی شکست می‌دهد. با این حال، جدی گرفتن همه حریفان نیز یک استراتژی نادرست است. شما در معرض خطر از دست دادن اعتماد به نفس قرار می‌گیرید و شروع به محاسبه هر حرکت دو بار می‌کنید. امروزه که همه شطرنج‌بازان از نرم‌افزار برای تمرین استفاده می‌کنند، تفاوت اصلی بین بازیکنان در این است که چقدر حاضرند ریسک‌های منطقی انجام دهند. اعصاب پولادین و حرکات جسورانه تنها راه قهرمانی جهان است.
9. خودتان را دست بالا نگیرید
قبل و به خصوص در طول مسابقات در مورد خودم چیزی نمی‌خوانم. اگر این کار را انجام دهید، درک واقعیت را از دست می‌دهید و بر اساس آن شروع به بازی می‌کنید. بهترین استراتژی این است که هر مسابقه را به عنوان یک صفحه خالی در نظر بگیرید و تمام پیروزی‌ها و شکست‌های قبلی خود را فراموش کنید.
10. از هر کاری که انجام می‌دهید لذت ببرید
بهترین توصیه‌ای که می‌توانم به شما بدهم؟ از هر کاری که انجام می‌دهید لذت ببرید و همیشه در تلاش باشید که آن را بهتر انجام دهید!
هنوز الهام نگرفته‌اید؟